Allyriadau ymbelydrol
Mae tri phrif fath o ymbelydredd 茂oneiddioMae pelydrau-X yn enghreifftiau o ymbelydredd 茂oneiddio. Gall ymbelydredd 茂oneiddio achosi mwtaniadau mewn DNA. yn cael eu hallyrru o niwclewsY niwclews yw rhan ganolog atom. Mae'n cynnwys protonau a niwtronau, a'r rhan fwyaf o f脿s yr atom. ansefydlog atom ymbelydrolAtom 芒 niwclews ansefydlog sy鈥檔 gallu torri鈥檔 rhydd neu newid, gan ryddhau ymbelydredd.. Y rhain yw ymbelydredd alffa, beta a gama.
Ymbelydredd alffa
Mae ymbelydredd alffa wedi'i wneud o gronyn alffaMath o belydriad niwclear sy鈥檔 cynnwys 2 broton a 2 niwtron. Mae鈥檙 un fath 芒 niwclews heliwm.. Mae gronyn alffa yn union yr un fath 芒 niwclews atom heliwm, sef dau protonGronyn isatomig gyda gwefr bositif a m脿s cymharol o 1. a dau niwtronGronyn isatomig heb ei wefru, gyda m脿s o 1 o鈥檌 gymharu 芒鈥檙 proton..
Atom heliwm
- 2 broton
- 2 niwtron
- 2 electron
Gronyn alffa
- 2 broton
- 2 niwtron
- 0 electron
Ymbelydredd beta
Electronau 芒 llawer o egni sy'n cael eu hallyrru o'r niwclews yw ymbelydredd betaYmbelydredd sy鈥檔 cael ei achosi gan ronynnau beta. Mae gronyn beta yn electron sy鈥檔 cael ei fwrw allan o niwclews pan mae niwtron yn troi鈥檔 broton.. Dydy'r electronGronyn isatomig yw electron, sydd 芒 gwefr negatif a'i f脿s yn ddibwys o'i gymharu 芒 phroton a niwtron. hyn ddim wedi dod o'r plisg electronau neu'r lefelau egni o gwmpas y niwclews. Yn lle hynny, maen nhw'n ffurfio wrth i niwtron hollti鈥檔 broton ac electron. Yna, mae'r electron yn saethu allan o'r niwclews yn gyflym, gan adael y proton newydd ar 么l yn y niwclews.
Pelydriad gama
Math o ymbelydredd electromagnetigEgni sy'n teithio fel tonnau ar ffurf meysydd trydanol a magnetig newidiol yw ymbelydredd electromagnetig. 芒 tonfeddHyd ton unigol. Y pellter rhwng pwynt ar un don a鈥檙 un pwynt ar y don nesaf. fer iawn ac amleddAmledd ton yw sawl gwaith yr eiliad mae'n cael ei hailadrodd. Uned amledd yw'r hertz, Hz. uchel yw pelydriad gamaYmbelydredd electromagnetig amledd uchel sy鈥檔 cael ei allyrru yn ystod dadfeiliad ymbelydrol. Mae angen sawl centimetr o blwm neu fetrau o goncrit i鈥檞 amsugno.. Mae'n debyg i fathau eraill o belydriad electromagnetig, fel golau gweladwy a phelydrau-X, sy'n gallu teithio dros bellter hir.