���˿���

Mae dysgeidiaeth Iddewig yn awgrymu bod rhyfel i sicrhau cyfiawnder neu roi terfyn ar ormes yn dderbyniol:

Mae Rhyfel Cyfiawn yn rhyfel moesol dderbyniol y mae’n rhaid ei ymladd am resymau cyfiawn fel:

• gwarchod a hunan-amddiffyn
• atal drwg mwy
• da yn erbyn drwg
• adfer cyfraith a threfn
• lle mae ymdrechion wedi’u gwneud eisoes i osgoi rhyfel

Mae Iddewiaeth yn draddodiadol wedi nodi dau fath o ryfel y gellir eu hymladd ac mae unrhyw fath arall o ymladd wedi’i wahardd. Mae llawer o ddadlau ynghylch a ellir cymhwyso’r ddau fath hyn o ryfel i sefyllfaoedd heddiw.

Milchemet mitzvah

Rhyfel wedi’i orchymyn gan Dduw yw Milchemet mitzvah ac mae’n debyg i ryfel sanctaidd. Gelwir hyn yn ‘rhyfel gorfodol’ ac felly mae’n rhaid ei ymladd drwy orchymyn Duw ac er ei anrhydedd. Amodau’r math hwn o ryfel yw bod yn rhaid i’r gelyn fod wedi ymosod gyntaf. Sonnir am enghraifft o ryfel gorfodol yn yr ysgrythurau Iddewig pan ymladdodd Josua ��’r Israeliaid i ddychwelyd i Wlad yr Addewid.

Milchemet reshut

‘Rhyfel dewisol’ yw Milchemet reshut a gellid ei alw’n Rhyfel Cyfiawn. Mae’n gofyn am ganiatâd awdurdod Iddewig. Rhaid cynnig heddwch cyn mynd i ryfel a rhaid bod wedi rhoi cynnig ar ymdrechion i osgoi rhyfel ac wedi methu. Amod arall yw na ddylid niweidio dinasyddion ac mai cyfyngedig fydd unrhyw ddifrod i adeiladau.

Yn y modd hwn mae Iddewiaeth yn dangos pryder dros bethau gwerthfawr ar wahân i fodau dynol. Ni ddylai Iddewon ddinistrio coed ffrwythau na dim arall sydd eu hangen ar gyfer bywyd. Byddai dinistrio’r pethau hyn yn rhwystro cymuned rhag ail-ymsefydlu ar ôl rhyfel.