成人快手

Y cerddor, actor a'r digrifwr Dewi Pws Morris wedi marw

Dewi PwsFfynhonnell y llun, S4C
Disgrifiad o鈥檙 llun,

Dewi Pws yn cael ei holi yn y rhaglen Sgwrs Dan y Lloer ar S4C yn 2021

  • Cyhoeddwyd

Mae un o ffigyrau mwyaf amryddawn a phoblogaidd byd adloniant Cymru, Dewi 'Pws' Morris wedi marw yn 76 oed.

Mae'n fwyaf adnabyddus fel actor, canwr a thynnwr coes heb ei ail ond roedd hefyd yn fardd, awdur, cyflwynydd, cyfansoddwr ac ymgyrchydd iaith.

Ymddangosodd mewn amryw o gynyrchiadau teledu, gan gynnwys yr oper芒u sebon Pobol y Cwm a Rownd a Rownd, ac yn y ffilm deledu eiconig, Grand Slam.

Dewi Pws, fel yr oedd pawb yn ei adnabod ers blynyddoedd, oedd prif leisydd y gr诺p Y Tebot Piws.

Aeth ati wedyn, gyda Hefin Elis, i sefydlu'r supergroup Cymraeg cyntaf - y band roc chwyldroadol, Edward H Dafis.

Dewi Pws wnaeth gyfansoddi Lleucu Llwyd - un o ganeuon mwyaf poblogaidd Y Tebot Piws - a Nwy yn y Nen, c芒n fuddugol C芒n i Gymru 1971.

Fe berfformiodd hefyd gyda'r band pync-gwerin Radwm ac ymddangos ar lwyfan gyda'r band gwerin Ar Log.

Disgrifiad,

Clipiau o'r archif: Dewi 'Pws' Morris

Dewi Gray Morris oedd ei enw bedydd ac fe gafodd ei eni ym mhentref Treboeth ger Abertawe yn 1948.

Aeth i Ysgol Gynradd Gymraeg L么n Las, Llansamlet ac Ysgol Ramadeg Dinefwr, Abertawe, cyn dod i sylw Cymru gyfan gyntaf fel aelod o Aelwyd yr Urdd, Treforys.

Hyfforddi fel athro oedd ei gam nesaf, yng Ngholeg Cyncoed, a dysgu am rai blynyddoedd yn Sblot, Caerdydd.

Ond o fewn dwy flynedd roedd 芒'i fryd ar actio. Dechreuodd ym myd pantomeim a chael swydd lawn amser gyda Chwmni Theatr Cymru cyn troi at deledu.

Roedd ymhlith cast gwreiddiol Pobol y Cwm, gan chwarae rhan Wayne Harris rhwng 1974 a 1987.

Roedd hefyd yn un o brif gymeriadau'r ffilm deledu chwedlonol, Grand Slam, yn 1978, a'r Dyn Creu yn y gyfres deledu i blant, Miri Mawr.

Ffynhonnell y llun, Matthew Horwood
Disgrifiad o鈥檙 llun,

Dewi Pws wedi iddo gael ei wneud yn ddoethur mewn ll锚n er anrhydedd gan Brifysgol Abertawe yn 2018

Fel digrifwr a thynnwr coes fe serennodd ar rai o gyfresi cynnar mwyaf llwyddiannus S4C fel Torri Gwynt, Mwy o Wynt a Hapus Dyrfa - yn ogystal 芒 fel cyflwynydd Byd Pws.

Roedd yn aelod o gast gwreiddiol Rownd a Rownd pan ddechreuodd y gyfres yn 1995, gan bortreadu Islwyn, perchennog y siop bapur newydd, hyd at 2007.

Enillodd wobr y cyflwynydd gorau am ei raglen Byd Pws gan y Gymdeithas Deledu Frenhinol yn 2003.

Ffynhonnell y llun, Celf Calon
Disgrifiad o鈥檙 llun,

Dewi Pws yn canu ar faes yr Eisteddfod Genedlaethol ym Moduan yn 2023

Ysgrifennodd nifer o lyfrau, gan gynnwys llyfrau i blant.

Roedd yn fardd medrus hefyd, gan gystadlu gyda th卯m Crannog yng nghyfres Talwrn y Beirdd Radio Cymru.

Fe gafodd ei benodi'n Fardd Plant Cymru yn 2010, a'i dderbyn i Orsedd Cymru yn 2010, gan ddewis yr enw barddol 'Dewi'n y Niwl'.

Wedi iddo gael ei benodi yn fardd plant dywedodd: "Wy'n edrych ymlaen yn fawr at weithio 'da plant dros Gymru gyfan, achos wy'n ystyried yn hunan fel math o Peter Pan. Plant sy'n fy nghadw i'n ifanc.

"Ac ar 么l blwyddyn yn y jobyn 'ma, falle bydda i wedi tyfu'n 么l i fod yn 12 oed unweth 'to."

Disgrifiad o鈥檙 llun,

Dewi Pws yn 2018 ac achlysur 40 mlwyddiant y ffilm boblogaidd Grand Slam

Yn 2018 fe gafodd radd er anrhydedd gan Brifysgol Abertawe.

Dywedodd yn ystod y seremoni mai "yma yn Abertawe ges i fy addysg gynnar lle ddysgais fod Cymru a'r iaith Gymraeg yn bwysig i mi".

Bu'n byw am flynyddoedd gyda'i wraig Rhiannon yn Nhre-saith, yng Ngheredigion, cyn ymgartrefu yn Nefyn, yng Ngwynedd mewn ymateb i dranc y Gymraeg yn y de orllewin.

Roedd hefyd yn Gymro i'r carn. Ymunodd mewn protestiadau'n gyson - o ddyddiau cynnar Cymdeithas yr Iaith i ymgyrchoedd yn erbyn y Bwrdd Iaith.

Gwrthododd ymddangos ar Radio Cymru am gyfnod am ei fod yn teimlo bod gormod o gerddoriaeth Saesneg mewn rhaglenni.

Bu farw yn dilyn cyfnod byr o salwch.

Pynciau cysylltiedig