³ÉÈË¿ìÊÖ

Mae Cymwysterau Cymru wedi argymell y dylid dileu arholiadau TGAU o blaid asesiadau ar sail gwaith cwrs ag asesiadau yr haf nesaf.

Mae'r corff hefyd yn cynnig bod rhai arholiadau Safon Uwch yn parhau i gael eu cynnal yn 2021, ond fe fyddai'r meini prawf ar gyfer myfyrwyr TGAU ac AS yn wahanol.

Dywedodd Cymwysterau Cymru mai dyma'r ffordd orau o sicrhau tegwch i ddisgyblion wrth gynnig sicrwydd ynghylch yr hyn fydd yn digwydd mewn cyfnod ansicr.

Ochr yn ochr â chyngor Cymwysterau Cymru bydd y Gweinidog Addysg Kirsty Williams hefyd yn ystyried awgrymiadau gan Banel Annibynnol, a sefydlwyd i adolygu cymwysterau yn 2020 a chynghori ar ystyriaethau ar gyfer 2021.

Wrth siarad ar raglen ³ÉÈË¿ìÊÖ Radio Wales Breakfast dywedodd un disgybl chweched dosbarth ei bod yn teimlo y dylai arholiadau Lefel A gael eu canslo hefyd, gydag asesiadau dosbarth a gwaith cwrs yn cael eu defnyddio yn lle hynny.

"'Dan ni ddim jyst yn wynebu'r un problemau â Blwyddyn 13 llynedd, 'dan ni'n delio efo effaith Covid-19 a pheidio sefyll ein arholiadau AS y llynedd," meddai Sian Williams o Langollen.

"'Dan ni wedi methu dros chwe mis o addysg rŵan felly dwi'n teimlo y byddai o'n annheg iawn i ofyn i fyfyrwyr Lefel A eistedd arholiadau eleni."

Mewn adroddiad interim, mae'r panel, dan gadeiryddiaeth Louise Casella, cyfarwyddwr y Brifysgol Agored yng Nghymru wedi argymell y dylid dyfarnu pob cymhwyster yn 2021 "ar sail asesiad cadarn a chymedrol a wneir mewn ysgolion a cholegau".

Mewn datganiad, dywedodd Ms Casella fod "y panel yn credu'n gryf y byddai bwrw ymlaen ag unrhyw fath o gyfres arholiadau yn 2021 yn annheg i bobl ifanc Cymru."

Bydd Kirsty Williams yn ystyried eu cyngor a chyngor Cymwysterau Cymru, ac mae disgwyl iddi gyhoeddi penderfyniad ar 10 Tachwedd.

Trodd tymor arholiadau'r haf hwn yn draed moch ar ôl i brofion gael eu canslo oherwydd Covid-19.

Dyfarnwyd graddau gan algorithm dadleuol cyn cael ei ddileu a'i ddisodli gan asesiadau athrawon yn y pen draw.

Comisiynodd Kirsty Williams ymchwiliad annibynnol i'r hyn a aeth o'i le, a gofynnodd hefyd am gyngor ar sut y gallai tymor arholiadau'r haf nesaf edrych pe bai cyfnodau clo yn y dyfodol neu os oedd myfyrwyr yn hunan-ynysu.

Mae Cymwysterau Cymru yn argymell bod ysgolion a cholegau'n cael cyfnod eithaf hyblyg pan fydd asesiadau'n cael eu cynnal.

Ar gyfer Safon Uwch, yn ogystal â gwaith cwrs a thasgau gosod, byddai angen i fyfyrwyr sefyll un arholiad i bob pwnc ond gyda chyfle hefyd i sefyll yr arholiad ar amser arall os yw'r disgybl yn sâl neu'n hunan-ynysu.

Dywedodd y corff y byddai unrhyw fodel sydd yn cael ei fabwysiadu ar gyfer y flwyddyn nesaf yn debygol o effeithio ar arholiadau 2022.

Ychwanegodd Cymwysterau Cymru nad oedd "mecanwaith cymedroli digon cadarn y gellir ei roi ar waith yn effeithiol ar gyfer yr haf nesaf".

Mewn llythyr ymgynghorol at Kirsty Williams, dywedodd David Jones, cadeirydd Cymwysterau Cymru, a'r prif weithredwr Philip Blaker: "Pe byddech chi'n penderfynu dilyn y llwybr hwn, yna byddwn ni a (bwrdd arholi) CBAC yn gweithio i weithredu datrysiad mor gadarn ag sydd yn bosibl o dan yr amgylchiadau, ond ni allwn warantu y bydd yn mynd i'r afael â'r anghysondebau a'r annhegwch cynhenid ​​a brofwyd yn haf 2020."

Ychwanegodd y llythyr: "Rydym yn cynnig gwahanol drefniadau asesu sy'n darparu mwy o hyblygrwydd, heb yr angen am fesurau wrth gefn ychwanegol sylweddol.

"Ar y cyfan, mae ein cynigion yn symud i ffwrdd o ddibynnu ar arholiadau mewn amserlen ac mae pob un ohonynt yn cynnwys 'bancio' rhywfaint o dystiolaeth asesu cyn yr haf y gellid ei defnyddio i gynhyrchu canlyniadau pe bai ysgolion ar gau.

"Mae ein cynigion yn defnyddio mathau o gwestiynau sydd eisoes wedi'u cynnwys mewn manylebau, felly byddant yn gyfarwydd i ddysgwyr ac athrawon.

"O ystyried y byddai'r trefniadau'n deillio o asesiadau cyfarwydd, mae ein cynigion yn darparu cymaint o sicrwydd â phosibl i ddysgwyr ac athrawon ar y cyfle cyntaf.

"Byddai darparu asesiadau cyffredin a ddyluniwyd gan CBAC yn osgoi cynyddu'r baich asesu ar gyfer staff addysgu gan ganiatáu iddynt wneud y mwyaf o'r amser addysgu a dysgu."

Ar hyn o bryd mae disgyblion Cymru ar eu gwyliau hanner tymor.

Bydd plant ysgolion cynradd a Blynyddoedd 7 ac 8 yn dychwelyd i'r ysgol ar 2 Tachwedd, tra bydd Blynyddoedd 9, 10, 11 a'r chweched dosbarth yn mynd yn ôl ar 9 Tachwedd.

Dywedodd llefarydd y Ceidwadwyr Cymreig, Suzy Davies AS: "Mae Cymwysterau Cymru yn glir na all system genedlaethol gael ei phrofi a bod yn barod mewn pryd i roi hyder mewn graddau sydd wedi'u pennu'n ganolog.

"Fodd bynnag, er fy mod yn falch o weld bod arholiadau yn elfen gref o ganfyddiadau Cymwysterau Cymru, rwy'n siŵr bydd arweinwyr ysgolion, rhieni a disgyblion am wybod pa gyfuniad o'r argymhellion fydd yn rhoi mwya' o hyder i'r cyhoedd.

"Rwy'n edrych ymlaen i glywed canlyniadau'r Gweinidog, ond yn ategu fy ngalwad fod angen iddi roi arweiniad clir ar y mater yma. Fedrwn ni ddim gadael i griw arall o bobl ifanc wynebu ansicrwydd am eu dyfodol fel y cafodd myfyrwyr eleni."

Ar ran Plaid Cymru, dywedodd Sian Gwenllian AS: "Mae Plaid Cymru wedi galw sawl tro am ddefnyddio graddau asesu canolog yn hytrach nag arholiadau yn 2021. Rydym yn croesawu gweld y Panel Adolygu Annibynnol yn dod i'r un casgliad a dylai'r Gweinidog dderbyn eu cyngor.

"Mae eu cynnig nhw yn rhoi lles y dysgwr wrth galon y system ac yn cydnabod effaith ddinistriol y pandemig ar y criw yma o ddysgwyr.

"Mae'r panel yn codi cwestiynau pwysig am degwch y system arholiadau presennol, a'r angen am ddull cyfannol. Fe nghred yw y dylai'r Gweinidog dderbyn argymhellion y panel annibynnol a gwrthod rhai Cymwysterau Cymru."