˿

'S e stòran de ùٳ ceimigeach a ghabhas atharrachadh gu ùٳ dealain agus a chleachdadh mar bhun cumhachd a th' ann am bataraidhean.

San artaigil seo gheibh thu a-mach mu dheidhinn:

  • Dè th' ann am bataraidhean
  • Diofar sheòrsaichean bhataraidhean
  • Beachdan ùra mu ò ùٳ
  • Buannachdan agus eas-bhuannachdan bhataraidhean

Tha an goireas seo freagarrach airson topaigean Seasmhachd ann an Clas 5, Clas 6 agus Clas 7 (An Dàrna Ìre dhen Churraicealam airson Sàr-mhathas).

Coimhead a' bhidio ghoirid seo agus faigh a-mach mu dhiofar sheòrsaichean bhataraidhean agus stòran ùٳ.

Back to top

Carson a tha bataraidhean feumail?

Faodaidh sinn bataraidhean a chleachdadh mar chumhachd do dh’uidheaman gluasadach. Leigidh iad le uidheaman dealan a chleachdadh gun am plugadh dha na prìomh bhunan dealain, mar socaidean anns a’ bhalla. Bidh òԲ𲹲-à, tablaidean, uidheam-smachd an Tbh agus toirdsichean a' cleachdadh bataraidh.

Gabhaidh cuid de bhataraidhean an ٳ-ٳà gus an gabh an cleachdadh a-rithist agus a-rithist. Faodaidh a bhith gan teàrrdsadh le dealan bho bhunan ar cuideachadh a' sabaid an aghaidh atharrachadh na gnàth-shìde le bhith a' lùghdachadh na dh'fheumas sinn a losgadh de chonnaidhean-fosail.

Seòrsaichean bhataraidhean

Image caption,
Tha bataraidhean alcaileach a' toirt cumhachd do mhòran ghnothaichean taighe, mar smachdairean-uidheaman, toirdsichean, clocaichean agus dèideagan. Cha ghabh an ٳ-ٳà agus mar sin feumar an ath-chuairteachadh nuair a theirigeas an ùٳ. (romiri / Alamy Stock Photo)

Bataraidhean alcaileach

'S e bataraidhean alcaileach an seòrsa bataraidh a bhios sinn a' cleachdadh airson rudan mar uidheam-smachd Tbh, smachdair gheamaichean agus toirdsichean.

Tha rud beag cumhachd anns na bataraidhean seo agus tha e furasta an gluasad no an toirt a-mach. Ach, aon uair 's gun teirig an ùٳ a th' annta, feumar an ath-chuairteachadh.

Tha cuid de bhataraidhean alcaileach a ghabhas an ٳ-ٳà agus gabhaidh an cleachdadh iomadh turas mus feumar an ath-chuairteachadh.

Image caption,
Tha bataraidhean alcaileach a' toirt cumhachd do mhòran ghnothaichean taighe, mar smachdairean-uidheaman, toirdsichean, clocaichean agus dèideagan. Cha ghabh an ٳ-ٳà agus mar sin feumar an ath-chuairteachadh nuair a theirigeas an ùٳ. (romiri / Alamy Stock Photo)

Image caption,
Gabhaidh bataraidhean litium an ٳ-ٳà. Tha iad ann an uidheaman gluasadach mar òԲ𲹲-à, laptops agus bruisean-fhiaclan dealain. (Zoonar GmbH / Alamy Stock Photo)

Bataraidhean litium-ion

Bidh iad seo a' toirt cumhachd do rudan a dh'fheumas barrachd ùٳ na bataraidh alcaileach, mar coimpiutairean, òԲ𲹲-à agus càraichean dealain. Nuair a theirigeas an ùٳ a th' annta, gabhaidh dìreach an ٳ-ٳà.

Tha bataraidhean litium daor an dèanamh agus tha mèinneadh nan stuthan a dh'fheumas iad mar cobalt, ag adhbharachadh truailleadh. Cuideachd, tha na stuthan sin glè thric ann an àitichean dhen t-saoghal sa bheil còraichean an luchd-obrach truagh agus an cor-obrach cunnartach, mar Poblachd Dheamocratach a' Chongo.

Cuideachd, faodaidh bataraidhean litium-ion tòrr ùٳ teas a chaitheamh nuair a dh'fhàsas iad teth.

An robh fios agad?

  • Nuair a bhios tu ag ٳ-ٳà a' ò agad, bidh thu ag ٳ-ٳà bataraidh litium-ion sa ò.
  • Bidh cuid de thuathan grèine a' cleachdadh bhataraidhean mòra litium airson an dealan a ghlacas a ò. Thèid aig na bataraidhean an uair sin air an dealan seo a chur chun a' air an oidhche no air làithean sgòthach nuair nach eil panailean grèine a' gintinn dealan.
Image caption,
Gabhaidh bataraidhean litium an ٳ-ٳà. Tha iad ann an uidheaman gluasadach mar òԲ𲹲-à, laptops agus bruisean-fhiaclan dealain. (Zoonar GmbH / Alamy Stock Photo)

Image caption,
Gabhaidh bataraidhean haidridean a chleachdadh airson carbadan a ruith. (David Gee / Alamy Stock Photo)

Bataraidhean haidridean

Tha bataraidh haidridean mar einnsean. Bidh i a' ò a ghabhas a chur còmhla ri ogsaidean ann an iom-obrachadh ceimigeach a leigeas ùٳ mu sgaoil. A bharrachd air ùٳ, cha bhi an t-iom-obrachadh seo a' dèanamh càil ach uisge. Chan eil truailleadh sam bith na chois agus chan eil carbon dà-ogsaid no gasaichean taigh-glainne air an leigeil mu sgaoil.

Ach, tha tòrr dhen haidridean air a dhèanamh le bhith a' losgadh . Faodaidh nach eil bataraidhean haidridean a' dèanamh cron air , ach faodaidh gu bheil an connadh a tha a' dol annta cronail.

Image caption,
Gabhaidh bataraidhean haidridean a chleachdadh airson carbadan a ruith. (David Gee / Alamy Stock Photo)

Image caption,
Bhon a tha sinn an urra barrachd is barrachd ri ùٳ na gaoithe agus ùٳ na grèine, feumaidh sinn teicneòlasan stòraidh ùr a leasachadh mar an siostam Gravitricity. Tha seo ag obrachadh mar bhataraidh mhòr, uabhasach airson an dealan bho bhunan ùٳ ath-nuadhachail a chothromachadh agus a ò. (Gravitricity / Peter Dibdin)

Bataraidhean ò grabhataidh

'S e dòigh ùr a tha seo air ùٳ a ò, agus tha e ag obrachadh caran coltach ri bataraidh.

Bidh bloc mòr concrait ga chur air siostam phulaidhean suas tùr no ann an toll domhainn, mar toll-mèinne. Nuair a bhios barrachd dealain ga ghintinn na tha air a chleachdadh, an àite an ùٳ seo a bhith air a chaitheamh, gabhaidh a chleachdadh airson cumhachd a thoirt do uinnse a tharraingeas am bloca gu mullach an tuill.

Nuair a tha feum air barrachd dealain, tha am bloca concrait air ì𲹳󲹻. Bidh an gluasad seo a' cuir car de a ghineas dealan.

Image caption,
Bhon a tha sinn an urra barrachd is barrachd ri ùٳ na gaoithe agus ùٳ na grèine, feumaidh sinn teicneòlasan stòraidh ùr a leasachadh mar an siostam Gravitricity. Tha seo ag obrachadh mar bhataraidh mhòr, uabhasach airson an dealan bho bhunan ùٳ ath-nuadhachail a chothromachadh agus a ò. (Gravitricity / Peter Dibdin)

Ag ath-chuairteachadh bhataraidhean

Tha ceimigean cronail ann am bataraidhean a dh'fhaodas aoidion nuair a bhios a' bhataraidh a' grodadh agus cron a dhèanamh air an àrainneachd. Tha e mar sin cudromach bataraidhean ath-chuairteachadh mas urrainn dhuinn.

Image caption,
Glè thric bidh soithichean anns na supermarcaitean dham faod thu bataraidhean alcaileach a chur. (Sergio Azenha / Alamy Stock Photo ; Paul Sampson / Alamy Stock Photo)

Buannachdan agus eas-bhuannachdan bhataraidhean

Buannachdan

  • Bidh bataraidhean a' ò ùٳ agus mar sin thèid againn air caitheamh ùٳ a lùghdachadh. Cuidichidh seo sinn gu bhith a' lùghdachadh na tha sinn a' cleachdadh de ùٳ neo-ath-nuadhachail agus le sin cuidichidh sinn an àrainneachd.

  • Tha mòran bhataraidhean furasta an toirt a-mach, agus tè ùr a chur a-steach no ٳ-ٳà.

  • Tha mòran bhataraidhean beag agus gluasadach, agus mar sin bheir iad dealan do dh'uidheaman gluasadach agus do charbadan.

Eas-bhuannachdan

  • Tha cuid de bhataraidhean daor an dèanamh no bidh iad ag adhbharachadh truailleadh gan dèanamh.

  • Tha cuid de bhataraidhean, mar bataraidhean litium-ion, a' cleachdadh stuthan a tha air am mèinneadh ann an àitichean far an dòcha nach robh còraichean luchd-obrach no còraichean chloinne air an dìon.

  • Faodaidh ceimigean bho sheann bhataraidhean an talamh agus solaran uisge a thruailleadh, mura tèid an ath-chuairteachadh.

Back to top

ùٳ ceimigeach - Tha ceimigean ann am bataraidhean agus 's e ùٳ ceimigeach an ùٳ a th' air a ò anns na ceimigean sin. Tha ùٳ air a leigeil mu sgaoil nuair a bhios iom-obrachadh ceimigeach eadar na ceimigean.

iom-obrachadh ceimigeach - Nuair a bhios aon stuth, no barrachd air aon, ag iom-obrachadh ri chèile airson stuth ùr a chruthachadh. Ma nì thu cèic no aran, bidh iom-obrachaidhean ceimigeach ann agus tha stuth ùr air a chruthachadh.

connaidhean-fosail - Connaidhean a bhios a' tighinn às an Talamh. 'S e seann nithean a bha beò o chionn fhada an t-saoghail, agus a tha air lobhadh agus air an dùٳadh thar ùine mhòr fon talamh no fon mhuir, a th' ann an connaidhean-fosail. 'S e connaidhean-fosail a th' ann an gual, ola agus gas.

haidridean – 'S e gas gu math cumanta a th' ann a' haidridean. Chan eil fàileadh, blas no dath air. 'S e an eileamaid cheimigeach as cumanta anns a' chruinne-cè.

Back to top

Feuch dè nas aithne dhut

Ceistean

Back to top

ù

Lorg agus dèan liosta dhe gach uidheam san dachaigh agad a tha ag obrachadh le bataraidh

è nòta san liosta a bheil bataraidh alcaileach ann (tè a ghabhas toirt às, agus tèile a chur na h-àite agus a h-ath-chuairteachadh nuair a theirigeas an ùٳ a th' innte) no bataraidh litium-ion (a ghabhas a h-ٳ-ٳà).

è à-à dhe na th' ann de gach seòrsa bataraidh.

Cudromach! Iarr cuideachadh air inbheach nuair a bhios tu a' dèanamh seo, oir dh'fhaodadh nach bi e sàbhailte dhut cuid dhe na h-uidheaman sa bheil bataraidh a làimhseachadh thu fhèin.

Back to top

More on Bunan ùٳa is seasmhachd

Find out more by working through a topic