³ÉÈË¿ìÊÖ

Mewn hafaliad mae’r arwydd 'yn hafal i' yn golygu bod y ddwy ochr yr un fath. Ond pan dydy’r ddwy ochr ddim yr un fath, bydd angen defnyddio anhafaleddau i ddangos y berthynas rhwng y ddwy ochr.

Mae ffyrdd o symleiddio cyfrifiadau i ganfod atebion bras. Er enghraifft, does dim angen rhoi’r union rif bob tro; gelli di roi rhif bras trwy dalgrynnu i fyny neu i lawr.

Ystyr ‘canran’ ydy ‘y cant’. Os ydy 70 y cant o’r boblogaeth yn berchen ar anifail anwes, mae hynny’n golygu bod 70 o bob cant o bobl yn berchen ar anifail anwes. Ystyr y symbol ‘%’ ydy ‘y cant’.

Ysgrifennir cymarebau fel arfer yn y ffurf a:b a gellir eu defnyddio ar fapiau i ddangos graddfa’r map. Mae dau newidyn mewn cyfrannedd union pan fyddan nhw'n cynyddu neu’n lleihau yn yr un gymhareb.

Mae degolion yn chwarae rhan bwysig mewn bywyd bob dydd, yn enwedig wrth ddefnyddio arian. Felly, mae’n holl bwysig dy fod yn deall sut maen nhw’n gweithio a sut i’w defnyddio.

Mae ffracsiynau’n cynrychioli rhan o rif cyfan. Gall ffracsiynau, degolion a chanrannau i gyd rannu’r un gwerthoedd ac fe allai fod yn ddefnyddiol gwybod sut i drosi rhyngddyn nhw.

Mae rhifau’n rhan o’n bywyd bob dydd. Peth defnyddiol ydy gallu ysgrifennu a disgrifio rhifau a gwneud cyfrifiadau rhif syml heb ddefnyddio cyfrifiannell.

Dangosir pwerau sgwario, ciwbio ac uwch gan ddigidau bach a elwir yn indecsau. Y gwrthwyneb i sgwario rhif ydy canfod yr ail isradd, a’r gwrthwyneb i giwbio ydy canfod y trydydd isradd.

Gelwir rhifau o dan sero yn rhifau negatif. Gelwir rhifau uwchben sero’n rhifau cyfan. Mae rheolau y gelli di eu defnyddio wrth adio, tynnu, lluosi neu rannu rhifau positif a negatif.

Mae gan amser wahanol unedau. Mae gwybod sut i fesur amser yn ddefnyddiol gan ei fod yn help i wybod pryd mae dy hoff raglen ar y teledu, neu sawl diwrnod sydd mewn mis.

Dysga sut i ddarganfod llinellau cymesuredd adlewyrchiad, a sut i adnabod cymesuredd cylchdro, mewn siapiau megis polygonau rheolaidd.

Cyn mesur rhywbeth, mae angen gwybod pa uned i’w defnyddio. Gelli di wneud hyn drwy amcangyfrif ei faint yn fras. Wrth drosi rhwng unedau, mae rhai rheolau syml y dylet ti eu dilyn.

Fformiwla ydy Theorem Pythagoras y gelli di ei defnyddio i ganfod hyd unrhyw un o ochrau triongl neu’r pellter rhwng dau bwynt.

Gellir trawsffurfio siapiau mewn sawl ffordd, yn cynnwys trawsfudo, cylchdroi, adlewyrchu a helaethu. Disgrifir maint helaethiad gan ei ffactor graddfa a disgrifir ei safle gan ganol yr helaethiad.

Bydd y canllaw astudio hwn yn dangos i ti sut i lunio trionglau a chanfod cyfeiriant tri ffigur. I wneud hyn bydd angen pensel, papur, pren mesur, onglydd a chwmpas arnat ti.

Y mesur cyfartaledd ydy’r rhif sy’n nodweddiadol ar gyfer set o ffigurau. Mae canfod y cyfartaledd yn help i ti dynnu casgliadau o’r data. Y prif fathau ydy’r cymedr, y canolrif a’r modd.