³ÉÈË¿ìÊÖ

Non Mererid Jones sy'n Ateb y Galw yr wythnos hon.

Daw Non o Bwllheli ac mae hi'n gweithio fel darlithydd yn y Gymraeg ym Mhrifysgol Bangor.

Mae Non newydd ryddhau ei nofel gyntaf yn ddiweddar sef Merch y Wendon Hallt.

Enillodd y Goron yn Eisteddfod Ryng-golegol Bangor 2017 a daeth i’r brig yng nghystadleuaeth y stori fer yn Eisteddfod Genedlaethol Ynys Môn 2017.

Daeth yn agos i’r brig yng nghystadleuaeth y Fedal Ryddiaith yn yr Eisteddfod Genedlaethol Llŷn ac Eifionydd 2023 gyda’r nofel hon.

Mae Non wrth ei bodd yn syrffio, rhedeg a threulio amser gyda'i theulu.

Dyma ddod i'w hadnabod ychydig yn well.

Mae gen i dipyn o atgofion ‘cyntaf’ (rhwng 2 a hanner a 3 oed) ond dwi ddim yn siŵr pa un oedd y cyntaf un. Dwi'n cofio ogla adeilad Frondeg lle'r oedd llyfrgell Pwllheli ac ysgol feithrin y dre ar ddechrau'r 90au: y seti bach plastig, crwn i blant (rhai coch ac oren) yn y llyfrgell, llyfrau Sali Sws yr Octopws a Ffranc y Cranc a Neli'r Pysgodyn Jeli, a'r llawenydd o'n i'n ei deimlo wrth wibio o gwmpas yr ysgol feithrin mewn car bach coch a melyn.

Dwi'n cofio mwynhau bob eiliad hefyd o gael gwisgo i fyny fel Mursen y gath a sipian carton o Ribena ar gefn lori yng ngharnifal y dre (Rala Rwdins oedd thema fflôt yr ysgol feithrin).

Ateb plwyfol braidd ond lan môr Marian y De / West End, Pwllheli - mae’n edrych yn wahanol bob dydd.

Y noson pan anwyd y mab. Er fy mod i wedi cael nosweithiau gwirion bost yn ystod fy ieuenctid, mae'r noson honno yn fwy byw i mi nag unrhyw un o'r nosweithiau hynny.

Blêr. Lletchwith. Bodlon.

Mae ‘na lwyth o ddigwyddiadau sydd o hyd yn gwneud i mi wenu a chwerthin wrth sbio yn ôl (troeon trwstan ac anturiaethau ieuenctid ffôl!).

Dwi’n cofio poeni yn hogan ifanc y baswn i’n anghofio sut deimlad oedd bod yn ifanc, ond dwi yn cofio, ac mae hynny’n gwneud i mi wenu.

Och, lle dwi’n cychwyn? Y peth cyntaf sy’n dod i’r cof ydi sillafu Albatross fel Albert Ross pan o’n i ym Mlwyddyn 3 yn yr ysgol gynradd.

Roedd yr athrawes yn meddwl bod hyn yn uffernol o ddoniol, mor ddoniol nes bod rhaid iddi sôn wrth Mam a Dad am y camsillafiad yn y noson rieni.

Dwi’n cofio eistedd yng nghefn y car ar y ffordd adra y noson honno, yn methu dallt pam oeddan nhw’n gofyn i mi ‘Pwy ydi Albert Ross?’ ac yn chwerthin.

Mi ddalltais yn y diwedd, do, ac mi o’n i’n marw o gywilydd yr holl ffordd adra.

Yn ddiweddar.

Gormod o lawer. Dwi’n tindroi, yn un ddrwg am adael pethau tan y funud olaf ac yn gorfeddwl bob dim - bob gair, bob gweithred.

A dwi’n gadael llwyth o gwpanau budur o gwmpas y tŷ.

Mae’r cwestiwn hwn yn anodd ac mae’r ateb yn gyfnewidiol ac yn dibynnu ar sut dwi’n teimlo ar y pryd.

Heddiw, dwi’n teimlo fel dweud mai Lloffion gan T. H. Parry-Williams ydi fy hoff lyfr. Ond roedd yr ateb yn wahanol ddoe ac mi fydd yr ateb yn wahanol eto yfory.

Gan nad ydw i’n mynd allan o gwbl y dyddiau hyn, mi faswn i’n licio trefnu noson allan efo ffrindiau da (ond heb ordrefnu ’chwaith, achos dydi’r nosweithiau hynny byth cystal).

A Dylan Thomas ella, i ofyn iddo faint o Gymraeg oedd ganddo gan fy mod i wedi treulio blynyddoedd yn ysgrifennu traethawd PhD sy’n crybwyll hynny.

Dwi ddim yn berson enigmatig felly mae’n anodd meddwl am ateb diddorol i’r cwestiwn hwn.

Felly mi wna i rannu’r ffaith hollol boring fy mod i’n gwneud ymdrech i wylio Eastenders bob Dolig, a does gen i ddim math o gywilydd am hynny.

Heblaw am ddiolch o galon wrth bobol a dweud wrth y sawl dwi’n eu caru fy mod i’n eu caru nhw, mi faswn i’n codi’n gynnar iawn, ac yn mynd i syrffio i Borth Neigwl achos fasa gen i’m ofn torri fy ffêr eto wrth wneud hynny.

Mi faswn i’n cael brecwast a choffi neis mewn caffi wedyn ar fy mhen fy hun a sgwennu cofnod mewn rhyw lyfr nodiadau am fy Niwrnod Olaf.

Mi faswn i’n treulio gweddill y diwrnod efo fy nheulu: mynd i’r parc, mynd i’r traeth i hel cregyn (‘ffosils’).

Mi faswn i’n rhedeg o gwmpas y dre ar ôl iddi dwllu er mwyn ffarwelio â’r hen le.

Ac mi faswn i’n eistedd ar sil y ffenest efo fy mab yn sbio ar y lleuad a’r sêr am y tro olaf.

Mae gen i filoedd ar filoedd o luniau ar fy ffôn ac mae’n amhosib dewis un fel y llun pwysicaf! Ond mae’n debyg mai’r lluniau pwysicaf ydi lluniau candid sy’n dal eiliadau annwyl a thyner e.e. lluniau o ‘nheulu: fy mab ar ysgwyddau fy Nhad, fy mab yn hel mwyar duon efo fy Mam, ac ati.

Faswn i’m isio byw bywyd neb arall, ond mi faswn i’n licio gwybod sut mae’n teimlo i fod yn berson hyderus.