Grŵp 0 – y nwyon nobl
Mae heliwm, neon, argon, crypton a senon yn Grŵp 0. Mae gan bob un o’r rhain blisgyn electronau allanol llawn, sy’n golygu eu bod nhw eisoes yn sefydlog ac felly does dim angen iddynt golli nac ennill electronau. Mae hyn yn golygu eu bod nhw’n gemegol anadweithiol (hynny yw, dydyn nhw ddim yn adweithio â dim byd o dan amgylchiadau normal).
Mae’r nwyon nobl yn rhannu’r priodweddau canlynol:
- maen nhw’n anfetelau
- maen nhw’n nwyon anadweithiol iawn
- maen nhw’n ddi-liw
- maen nhw’n bodoli fel atomau unigol (monatomig)
Mae gan atomau’r nwyon nobl blisg allanol llawn o electronau. Mae gan atomau heliwm ddau electron yn eu plisgyn allanol. Mae gan atomau’r nwyon nobl eraill wyth electron yn eu plisg allanol.
Defnyddio’r nwyon nobl
Fel arfer, rydyn ni’n defnyddio’r nwyon nobl mewn ffyrdd sy’n gysylltiedig â’r ffaith eu bod nhw’n anadweithiol, neu â’r ffaith eu bod nhw’n tueddu i allyrru golau os caiff cerrynt trydanol ei yrru drwyddynt.
| Nwy nobl | Sut rydyn ni’n ei ddefnyddio |
| Heliwm | Balwnau parti, balwnau tywydd, awyrlongau |
| Neon | Arwyddion neon coch, laserau |
| Argon | Nwy amddiffyn wrth weldio, amgylchynu’r ffilament mewn bwlb golau hen-ffasiwn |
| Nwy nobl | Heliwm |
|---|---|
| Sut rydyn ni’n ei ddefnyddio | Balwnau parti, balwnau tywydd, awyrlongau |
| Nwy nobl | Neon |
|---|---|
| Sut rydyn ni’n ei ddefnyddio | Arwyddion neon coch, laserau |
| Nwy nobl | Argon |
|---|---|
| Sut rydyn ni’n ei ddefnyddio | Nwy amddiffyn wrth weldio, amgylchynu’r ffilament mewn bwlb golau hen-ffasiwn |