Main content
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1280
Litir do Luchd-ionnsachaidh le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 1280. Roddy Maclean reads this week's letter for G脿idhlig learners.
Last on
Sun 28 Jan 2024
13:55
成人快手 Radio nan G脿idheal
More episodes
Corresponding Litir Bheag
An Litir Bheag 976
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1280
Duration: 05:00
Litir 1280: Call an William H Welch (2)
Bha mi a鈥� bruidhinn mun t-soitheach-shaorsa, an William H Welch, a chaidh air na creagan faisg air beul Loch Iubh ann an stoirm. R脿inig tri霉ir dhen chriutha An Uamhghaidh. Chaidh buidheann de chroitearan 脿s a鈥� bhaile sin ann airson cobhair a dh猫anamh air duine sam bith a r脿inig an t矛r 产别貌.
Bha feadhainn fhathast air b貌rd an t-soithich. Chunnaic na croitearan feadhainn air an sguabadh a-mach don mhuir. Chunnaic iad feadhainn air an sguabadh gu Eilean Furadh M貌r. Cha mhaireadh iad fada an sin anns an stoirm.
Gu fortanach, th脿inig cuid seachad air rubha agus a-steach a bh脿gh ris an canar An Camas Dubh. Chaidh cuid de na croitearan a-mach gu doimhneachd an guailnean sa mhuir airson feadhainn de na maraichean a tharraing a-steach. Nuair a r脿inig na boireannaich an t-脿ite chuir iad teine thuige air a鈥� chladach. Ciamar a rinn iad sin, agus a h-uile c脿il c貌mhdaichte le sneachd, chan eil fhios a鈥檓.
Th脿inig dithis mhaor-cladaich 脿 Ge脿rrloch. Bha loidhnichean losgaidh aca agus dh鈥檉heuch iad ri an cur a-null don t-soitheach. Ach bha a鈥� ghaoth ro l脿idir agus an t-astar ro mh貌r. Bha aon duine na laighe aig bonn bearraidh. Chunnaic na croitearan gun robh e fhathast 产别貌. Chaidh fear dhiubh air ais dhachaigh airson 脿radh fhaighinn. Agus 鈥檚 iad dithis bhoireannach a sh脿bhail e.
Bha na daoine a th脿inig air t矛r ann am f矛or dhroch staid. Bha iad r霉isgte oir chaill iad an aodach anns na stuaghan. Th貌isich duine no dithis a bha comasach air coiseachd leis a鈥� ghaoith. Ge-t脿, chan eil baile sam bith an taobh sin. Bha iad gun teagamh a鈥� coiseachd a dh鈥檌onnsaigh am b脿is.
Gu fortanach dhaibh, bha an dithis a bha a鈥� ruith an taigh-sholais aig an Rubha R猫idh air cluinntinn mun tubaist. Choisich iad gu luath don Chamas Dhubh agus lorg iad feadhainn air an rathad. Thug iad na maraichean don chamas far an robh an teine. Sh脿bhail sin am beatha.
Bha na croitearan a rinn cobhair air na se貌ladairean Ameireaganach nan gaisgich an latha sin. Thug iad plaideachan far an leapannan fh猫in airson na se貌ladairean a chumail bl脿th air a鈥� chladach. Ach bha feadhainn de na maraichean a th脿inig 产别貌 tron tubaist air an cur ce脿rr nuair a chuala iad na croitearan a鈥� bruidhinn G脿idhlig ri ch猫ile. Dh鈥櫭╥gh fear aca, 鈥楢 bheil mi anns an Ruis?!鈥�
Chuala buidheann ann an Glaschu a bha a鈥� toirt taic do mharaichean Ameireaganach mun tubaist. Chaidh t猫-sti霉iridh na buidhne air an tr猫ana le c貌ig m脿ileidean l脿n aodaich. R脿inig i Inbhir Nis agus ghabh i tr猫ana eile a dh鈥橝ch na S矛ne. Chaidh i air l脿raidh a Ghe脿rrloch an uair sin oir bha na 产别貌 a-nise anns an ospadal an sin.
A-mach 脿 c貌rr is seachdad duine air b貌rd, cha do mhair 产别貌 ach dusan. 鈥橲 e gnothach air leth b脿smhor a bh鈥� ann. Tha p矛osan dhen long 鈥� an William H Welch 鈥� na laighe fhathast air grunnd na mara ann an Caolas an Fhuraidh faisg air Eilean Furadh M貌r. Anns a鈥� bhliadhna d脿 mh矛le (2000) chaidh carragh-cuimhne a thogail airson nan daoine a chaill am beatha air cladach Caolas an Fhuraidh far an do rinn croitearan na h-Uamhghaidh an obair ionmholta air an latha uabhasach sin.
Bha feadhainn fhathast air b貌rd an t-soithich. Chunnaic na croitearan feadhainn air an sguabadh a-mach don mhuir. Chunnaic iad feadhainn air an sguabadh gu Eilean Furadh M貌r. Cha mhaireadh iad fada an sin anns an stoirm.
Gu fortanach, th脿inig cuid seachad air rubha agus a-steach a bh脿gh ris an canar An Camas Dubh. Chaidh cuid de na croitearan a-mach gu doimhneachd an guailnean sa mhuir airson feadhainn de na maraichean a tharraing a-steach. Nuair a r脿inig na boireannaich an t-脿ite chuir iad teine thuige air a鈥� chladach. Ciamar a rinn iad sin, agus a h-uile c脿il c貌mhdaichte le sneachd, chan eil fhios a鈥檓.
Th脿inig dithis mhaor-cladaich 脿 Ge脿rrloch. Bha loidhnichean losgaidh aca agus dh鈥檉heuch iad ri an cur a-null don t-soitheach. Ach bha a鈥� ghaoth ro l脿idir agus an t-astar ro mh貌r. Bha aon duine na laighe aig bonn bearraidh. Chunnaic na croitearan gun robh e fhathast 产别貌. Chaidh fear dhiubh air ais dhachaigh airson 脿radh fhaighinn. Agus 鈥檚 iad dithis bhoireannach a sh脿bhail e.
Bha na daoine a th脿inig air t矛r ann am f矛or dhroch staid. Bha iad r霉isgte oir chaill iad an aodach anns na stuaghan. Th貌isich duine no dithis a bha comasach air coiseachd leis a鈥� ghaoith. Ge-t脿, chan eil baile sam bith an taobh sin. Bha iad gun teagamh a鈥� coiseachd a dh鈥檌onnsaigh am b脿is.
Gu fortanach dhaibh, bha an dithis a bha a鈥� ruith an taigh-sholais aig an Rubha R猫idh air cluinntinn mun tubaist. Choisich iad gu luath don Chamas Dhubh agus lorg iad feadhainn air an rathad. Thug iad na maraichean don chamas far an robh an teine. Sh脿bhail sin am beatha.
Bha na croitearan a rinn cobhair air na se貌ladairean Ameireaganach nan gaisgich an latha sin. Thug iad plaideachan far an leapannan fh猫in airson na se貌ladairean a chumail bl脿th air a鈥� chladach. Ach bha feadhainn de na maraichean a th脿inig 产别貌 tron tubaist air an cur ce脿rr nuair a chuala iad na croitearan a鈥� bruidhinn G脿idhlig ri ch猫ile. Dh鈥櫭╥gh fear aca, 鈥楢 bheil mi anns an Ruis?!鈥�
Chuala buidheann ann an Glaschu a bha a鈥� toirt taic do mharaichean Ameireaganach mun tubaist. Chaidh t猫-sti霉iridh na buidhne air an tr猫ana le c貌ig m脿ileidean l脿n aodaich. R脿inig i Inbhir Nis agus ghabh i tr猫ana eile a dh鈥橝ch na S矛ne. Chaidh i air l脿raidh a Ghe脿rrloch an uair sin oir bha na 产别貌 a-nise anns an ospadal an sin.
A-mach 脿 c貌rr is seachdad duine air b貌rd, cha do mhair 产别貌 ach dusan. 鈥橲 e gnothach air leth b脿smhor a bh鈥� ann. Tha p矛osan dhen long 鈥� an William H Welch 鈥� na laighe fhathast air grunnd na mara ann an Caolas an Fhuraidh faisg air Eilean Furadh M貌r. Anns a鈥� bhliadhna d脿 mh矛le (2000) chaidh carragh-cuimhne a thogail airson nan daoine a chaill am beatha air cladach Caolas an Fhuraidh far an do rinn croitearan na h-Uamhghaidh an obair ionmholta air an latha uabhasach sin.
Faclan na Litreach
Faclan na Litreach: Loch Iubh: Loch Ewe; rubha: point, cape; maraichean: mariners, seafarers; loidhnichean losgaidh: firing lines; 脿radh: ladder; taigh-solais: lighthouse; An Ruis: Russia; Ach na S矛ne: Achnasheen; ionmholta: laudable.
Abairtean na Litreach
Abairtean na Litreach: mun t-soitheach-shaorsa: about the liberty ship; r脿inig tri霉ir dhen chriutha An Uamhghaidh: three of the crew reached Cove; airson cobhair a dh猫anamh air duine sam bith a r脿inig an t矛r 产别貌: to assist any person that reached the land alive; cha mhaireadh iad fada an sin anns an stoirm: they wouldn鈥檛 last long there in the storm; a-mach gu doimhneachd an guailnean: out to the depth of their shoulders; chuir iad teine thuige air a鈥� chladach: they kindled a fire on the shore; a h-uile c脿il c貌mhdaichte le sneachd: everything covered with snow; th脿inig dithis mhaor-cladaich 脿 Ge脿rrloch: two coastguards came from Gairloch; bha aon duine na laighe aig bonn bearraidh: one man was lying at the base of a cliff; bha iad r霉isgte oir chaill iad an aodach anns na stuaghan: they were naked because they [had] lost their clothes in the waves; th貌isich duine no dithis a bha comasach air coiseachd leis a鈥� ghaoith: one or two people who were capable started to walk with the wind; a鈥� coiseachd a dh鈥檌onnsaigh am b脿is: walking to their deaths; bha na croitearan a rinn cobhair air na se貌ladairean Ameireaganach nan gaisgich: the crofters who aided the American sailors were heroes; bha feadhainn a th脿inig 产别貌 tron tubaist air an cur ce脿rr: some who survived the accident were put wrong; nuair a chuala iad na croitearan a鈥� bruidhinn G脿idhlig ri ch猫ile: when they heard the crofters speaking Gaelic to each other; le c貌ig m脿ileidean l脿n aodaich: with five cases full of clothing; cha do mhair 产别貌 ach dusan: only a dozen remained alive; chaidh carragh-cuimhne a thogail airson nan daoine a chaill am beatha: a memorial was built for the people who lost their lives.
Puing-ch脿nain na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach: bha na 产别貌 a-nise anns an ospadal: the living were now in [the] hospital. You will be familiar with 产别貌 as an adjective meaning 鈥榣iving, alive鈥�. But it can also exist as a noun with several meanings, including 鈥榣iving person鈥� or 鈥榣iving people鈥�. Idiomatically, both am 产别貌 and na 产别貌 can mean 鈥榯he living鈥� (as opposed to na mairbh 鈥榯he dead鈥�). Note the presence of the article.
Gn脿thas-cainnt na Litreach
Gn脿thas-cainnt na Litreach: feadhainn air an sguabadh a-mach don mhuir: some [of them] swept out to sea.
Broadcast
- Sun 28 Jan 2024 13:55成人快手 Radio nan G脿idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.