���˿���

Mae yna angen “enfawr” am fwy o ofalwyr maeth yng Nghymru yn ôl gwasanaethau maethu awdurdodau lleol.

Mae Maethu Cymru, y rhwydwaith sy'n cynrychioli timau maethu mewn cynghorau ledled Cymru, yn dweud bod dros 7,000 o blant yn y system ofal ar hyn o bryd, ond dim ond 3,800 o deuluoedd maeth sydd.

Dywedodd Alastair Cope, pennaeth Maethu Cymru, eu bod am fynd i’r afael â’r “camsyniadau” ynglŷn â maethu er mwyn cyrraedd eu targed o recriwtio 800 o aelwydydd maeth dros y ddwy flynedd nesaf.

Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod wedi ymrwymo i gynyddu nifer y gofalwyr maeth yng Nghymru.

Dechreuodd Emma a Joanna Johnston o Cross Hands yn Sir Gaerfyrddin faethu fis Ionawr diwethaf.

Mae gan Joanna blant hŷn o berthynas flaenorol, ac roedd y cwpl yn gwybod eu bod eisiau teulu gyda'i gilydd.

Dywedodd Emma: “Symudais i lawr i Gymru o Loegr i fod gyda Jo tua chwe mlynedd yn ôl, ac roeddwn i wastad eisiau cael plant mewn ryw ffordd.

“Mae gan Jo ei phlant biolegol ei hun sydd wedi tyfu i fyny, a fi'n credu maethu oedd y peth naturiol i ni wneud.

“Mae’n rhywbeth fi wastad wedi bod eisiau ei wneud.

"Doeddwn i ddim o reidrwydd eisiau plant biolegol fy hun, ac roeddwn i eisiau helpu plant oedd mewn angen.”

Mae Emma a Jo, sy'n athrawon, yn dweud gall y profiad fod yn heriol ond “yn hynod gwobrwyol."

Dywedodd Jo: “Rydych chi'n poeni os yw'r plentyn yn mynd i setlo, ond chi mor awyddus i'w helpu. 

"Ni wedi bod ar lawer o anturiaethau gwahanol, fel caiacio a beicio mynydd, i weld beth mae hi'n ei hoffi.

"Roedd e mor wych gweld hi'n mwynhau, ac i ddangos iddi rhannau o Gymru nad oedd hi wedi’u gweld o’r blaen.

“Mae hi wedi integreiddio’n dda iawn gyda'r teulu.”

Mae Emma a Jo wedi mynd yn rhan amser yn eu gwaith, ond yn dweud bod pob sefyllfa yn wahanol.

Yn ôl Emma: "Nid oes cynllun sy’n gweithio i bawb, mae’n dibynnu ar eich amgylchiadau chi a’r plant sy’n cael eu lleoli gyda chi.

"Mae’n fwy na phosib i weithio’n llawn amser ond mae’n dibynnu ar yr amgylchiadau unigol."

Mae ffigurau gan Faethu Cymru yn dangos bod 53% o bobl ifanc mewn gofal dros 11 oed.

Dywed y mudiad eu bod am annog pobol i ystyried maethu plentyn yn eu harddegau, a'r gwahaniaeth y gall ei wneud i'w bywydau. 

Mae Jo ac Emma wedi maethu merch 12 oed ac yn ôl Jo, mae “cymaint o gamsyniadau y mae angen mynd i’r afael â nhw.”

"Mae cymaint o bethau positif.

"Gallwch chi helpu trwy siarad â nhw am sut maen nhw'n teimlo, gallwch chi wneud pethau gyda'ch gilydd a dod o hyd i weithgareddau chi gyd yn mwynhau.

"Gyda phlentyn iau efallai na fyddwch chi'n gallu gwneud y pethau hynny."

Mae Maethu Cymru yn dweud mai “camsyniadau” allweddol sy’n atal darpar ofalwyr rhag eisiau maethu.

Mae rhai o'r rhain yn cynnwys diffyg hyder â’u gallu i gefnogi plentyn mewn gofal, y gred nad yw maethu yn cyd-fynd â bywyd yr unigolyn,  a’r camsyniadau ynghylch dod yn ofalwr.

Dywedodd Alistair Cope, pennaeth Maethu Cymru: "Rwy'n meddwl bod rhai o'r camsyniadau'n ymwneud â'r ffaith bod pobl yn meddwl bod yn rhaid i chi feddu ar sgiliau neu alluoedd arbennig er mwyn dod yn ofalwr maeth.

"Rwy'n meddwl ei fod yn ymwneud â darparu'r cariad hwnnw a'r sefydlogrwydd hwnnw yn y cyfamser i'r plentyn."

Dywedodd Mr Cope fod rhai asiantaethau yn "gweithredu ar sail elw" ar hyn o bryd, yn wahanol i Maethu Cymru.

"Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i ddileu elw o unrhyw beth sy’n ymwneud â gwasanaethau plant erbyn 2027, ac yn amlwg mae hynny’n cynnwys maethu."

Erbyn i'r rheolau newid yn 2027, mae Mr Cope yn dweud bydd angen mwy o ofalwyr maeth i dderbyn plant.

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i gynyddu nifer y gofalwyr maeth yng Nghymru. 

“Ry’n ni’n gweithio'n agos gyda'n cynllun maethu cenedlaethol, 'Maethu Cymru', i helpu awdurdodau lleol sicrhau bod cyflenwad parod o ofalwyr maeth ymroddedig ac amrywiol, sydd wedi’u hyfforddi ac sy’n cael cefnogaeth dda, ar gael i ddarparu amgylchedd teuluol sefydlog a gofalgar, yn lleol, i'n plant a'n pobl ifanc."