���˿���

Efallai fod traethau Cymru ymysg y glanaf yn y Deyrnas Unedig, ond nid yw hynny’n golygu nad yw llygredd yn broblem yng Nghymru chwaith. Mae tunelli o wastraff plastig yn cael eu taflu i’r moroedd bob blwyddyn. Beth ydyn ni’n ei wneud i helpu mynd i’r afael â’r broblem, a sut ydyn ni'n gallu helpu?

Y newyddion da yw bod y frwydr i lanhau llygredd môr yn digwydd ar draws y byd ac mae llawer o draethau yn cael eu dyfarnu am eu glendid.

Mae traeth Baner Las yn golygu ei fod wedi cael Baner Las gan y Sefydliad Addysg Amgylcheddol yn Nenmarc. Mae hyn yn dweud wrthyn ni fod y traeth yn lân iawn a bod ansawdd y dŵr yn rhagorol. Felly os wyt ti’n gweld un o’r baneri hyn, rwyt ti’n gwybod bod y môr yn berffaith ar gyfer nofio.

Yn 2021, enillodd traethau Cymru 45 Baner Las, 15 Gwobr Arfordir Gwyrdd a 25 Gwobr Glan y Môr.

Mae’r môr yn amgylchynu Cymru ar dair ochr. Mae’r moroedd hyn yn lân iawn.

Yn 2023:

• fe wnaeth pob un ond dau o 109 o ddyfroedd nofio yng Nghymru fodloni’r safonau sylfaenol
• roedd dros 70% wedi cyrraedd y safon anoddaf i'w gyrraedd, sef “ardderchog”

Mae arfordir Cymru yn gynefin, neu’n gartref, perffaith i lawer o wahanol fywyd gwyllt morol fel dolffiniaid, morloi (seals), llamhidyddion (porpoises), sglefrod môr (jellyfish) a siarcod hyd yn oed.

Mae’r arfordir hefyd yn gartref i nythfeydd o adar pwysig iawn. Os byddi di’n mynd am dro ar hyd yr arfordir, fe allet ti fod yn ddigon ffodus i weld adar drycin Manaw (Manx shearwaters), palod (puffins) a huganod (gannets). Yn wir, mae Cymru’n enwog am fod yn un o’r llefydd gorau yn y byd i weld llawer o’r adar hyn.

Pwy sy’n byw yma?

Mae miliynau o dunelli o sbwriel plastig yn mynd i foroedd y byd bob blwyddyn. Mae’r cynnydd mewn llygredd plastig yn fater sy’n cael sylw ar draws y byd, ond mae’r sbwriel yn dal i ddod.

Mae’r rhan fwyaf o’r plastig hwn yn suddo i waelod y môr, felly dydy e ddim yn gallu cael ei weld, ond mae'n achosi problemau i anifeiliaid a phobl.

Er nad ydyn ni bob amser yn gallu ei weld, mae gwastraff plastig yn llygru ein moroedd ym mhob cwr o’r byd.

Beth y gellir ei wneud?

Mae gwirfoddolwyr yn gweithio’n galed i lanhau ein moroedd a’n traethau. Efallai dy fod di hyd yn oed wedi cymryd rhan mewn gwaith glanhau traeth lleol ond mae rhai gwirfoddolwyr yn mynd â phethau gam ymhellach.

Cwrdd â’r arbenigwr

Mae David Kennard yn rhan o dîm o sgwba-blymwyr proffesiynol sy’n cynnal sesiynau casglu sbwriel dan y dŵr. Dydy hyn ddim bob amser yn dasg hawdd. Mae gweld o dan y môr yng Nghymru yn gallu bod yn heriol iawn ac mae dod o hyd i sbwriel yn gallu bod yn dasg anodd, ond maen nhw wedi dod o hyd i bob math o eitemau o dan y môr.

Mae plastig yn fygythiad enfawr i gynefin y môr. Dyma’r math mwyaf cyffredin o sbwriel sy’n cael ei daflu i’r môr.

Beth am gymryd rhan mewn digwyddiad glanhau traeth wedi’i drefnu? Ond cofia ddilyn yr awgrymiadau canlynol.

• Rhaid gwisgo esgidiau addas fel nad wyt ti’n llithro nac yn sefyll ar unrhyw beth miniog.

• Gwisgo menig gwarchodol.

• Peidio â chyffwrdd na niweidio unrhyw fywyd gwyllt.

• Mynd â sbwriel adref gyda ti pan fyddi di’n gadael y traeth.

Mae angen i ni barchu’r môr a’n traethau.

Mae treulio dau funud yn casglu unrhyw sbwriel sy’n cael ei adael ar y traeth yn gallu gwneud gwahaniaeth go iawn.

Ble nesaf?