³ÉÈË¿ìÊÖ

Ynys lanw yw Ynys Llanddwyn, a sarn yn ei chysylltu â thir mawr Ynys Môn

Gariadon hen ac ifanc,
dewch, gwrandwch ar fy nghân
am hanes Santes Dwynwen
a garai hogyn glân:

yn wir, yr hogyn gorau
a welodd neb erioed,
ac aeth efe a Dwynwen
un dydd am dro i’r coed.

Fe roes ei fraich o’i chwmpas
a’i thynnu hi i’w gôl,
a cheisiodd ef ei chymryd –
ond hithau’n tynnu nôl.

Fe alwodd hi am gymorth:
daeth angel lawr o’r nef
â diod rew i Maelon,
i oeri ei chwantau ef.

Ond rhy oer oedd y ddiod –
trodd ef yn golofn iâ,
‘O diar,’ meddai Dwynwen,
‘Dyw hynny ddim yn dda!’

Gweddïodd yn ei gwewyr
am dri dymuniad gwiw:
yn gyntaf am i Maelon
gael toddi ’nôl yn fyw;

yn ail, i Dduw fendithio
cariadon ym mhob man;
yn olaf y câi hithau
fyw’n dawel, yn y llan,

yn bell o bawb a phopeth
ond sŵn y môr am byth.
Fe gadd ei thri dymuniad
eu gwireddu iddi’n syth:

daeth Maelon ’nôl yn heini
yn ôl y stori hon,
a Dwynwen? aeth yn lleian
i Landdwyn dros y don.

Ond beth, dywedwch chithau,
am ail gais Dwynwen bur
am ateb dymuniadau
rhai â chariad fel y dur?

Gwrandawyr annwyl, cofiwch:
nad stori wir yw hon;
yn hanes pob cariadon
daw’r lleddf ynghyd â’r llon.

Er cilio draw i Landdwyn
a wnaeth nawddsantes serch,
mae’n cynnig darlun hefyd
am gymod mab a merch.

Os bydd i ofid bywyd
eich gyrru ar wahân;
stormydd mawr, treialon,
neu bethau dibwys, mân,

cofiwch – yn eich cyflwr
ynysig, grac a chaeth,
daw i chi gyfle i groesi’r sarn,
bob trai, yn ôl i’r traeth.

Christine James
Ionawr 2015

Lluniwyd fel rhan o weithgarwch ‘Bardd y Mis’ Radio Cymru, a’i darlledu ar raglen Hywel Gwynfryn, 25 Ionawr 2015

Llai