Main content

An Litir Bheag 999

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 999. This week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

4 minutes

Last on

Sun 7 Jul 2024 13:30

Clip

An Litir Bheag 999

An t-seachdain seo, tha sinn a鈥� dol gu Eileanan nan Stac no 鈥�The Stack Islands鈥�. Tha iad deas air 脠irisgeigh anns na h-Eileanan A-muigh.

Air an eilean as fhaide deas tha seann daingneach. Tha e cl脿raichte le 脿rc-e貌laichean. Agus tha t貌rr beul-aithris co-cheangailte ris.

Air na mapaichean, 鈥檚 e Caisteal an Reubadair a tha air mar ainm. Tha sin a鈥� ciallachadh 鈥�the castle of the plunderer鈥�. Ge-t脿, tha muinntir 脠irisgeigh a鈥� gabhail Caisteal a鈥� Bhreabadair air 鈥� 鈥�the castle of the weaver鈥�. Tha an d脿 chuid ceart. Thog breabadair an caisteal. Ach bha am breabadair cuideachd na reubadair no sp霉inneadair.聽

Seo dreach dhen sgeul mun chaisteal 脿 Barraigh. Chaidh aithris le Iain Mac a鈥� Phearsain nach maireann, no 鈥楢n Codaidh鈥�.聽

Chaidh breabadair a bha seo a chur a-mach 脿 Barraigh. Chaidh e a dh鈥檉huireach ann an Eileanan nan Stac. Thug e cas-chrom agus innealan treabhaidh leis. Chaidh e a-null a dh鈥櫭坕risgeigh airson l脿ir bh脿n fhaighinn. 鈥橲 e sin a鈥� Gh脿idhlig a bha aig a鈥� Chodaidh air each dhen t-se貌rsa a tha fhathast a鈥� fuireach ann an 脠irisgeigh. L脿ir bh脿n.

Thug an l脿ir bh脿n agus am breabadair clachan far a鈥� chladaich gu mullach an Staca. Bha an talamh cas. Bha an obair cruaidh.

Bha am breabadair a鈥� tighinn be貌 air na dh鈥檉h脿sadh e anns an eilean. Bha e cuideachd a鈥� glacadh 猫isg agus e貌in-mhara. Ach bha am breabadair cuideachd na reubadair. Bha e a鈥� falbh am measg nan eilean anns an eathar aige. Bha e ri m猫irle.

Nuair a bha an caisteal d猫ante, roghnaich am breabadair bean a ghabhail dha fh猫in. 鈥橲 e an t-Iuchar a bha ann. Bha fios aig a鈥� bhreabadair gum biodh muinntir Uibhist a Deas aig an 脿irigh. Bhiodh boireannaich 貌ga nam measg.

Tr脿th sa mhadainn, dh鈥檉h脿g am breabadair a dhachaigh anns an eathar aige. Rinn e air Loch Aineort. Tha sin air taobh sear Uibhist a Deas. R脿inig e an 脿irigh agus fhuair e e fh猫in am measg buidheann de bhoireannaich 貌ga bhr猫agha. Ach ciamar a bha e a鈥� dol a thoirt air boireannach 貌g a bhith a鈥� falbh leis? Ch矛 sinn anns an ath Litir.

The Little Letter 999

This week we are going to Eileanan nan Stac or The Stack Islands. They are south of Eriskay in the Outer Isles.

On the most southerly island there is an old stronghold. It is registered by archaeologists. And there is much oral tradition connected to it.

On the maps it is called Caisteal an Reubadair. That means 鈥榯he castle of the plunderer鈥�. However, the people of Eriskay call it Caisteal a鈥� Bhreabadair 鈥� 鈥榯he castle of the weaver鈥�. Both are correct. A weaver built the castle. But the weaver was also a plunderer or pirate.

Here is a version of the story about the castle from Barra. It was told by the late John MacPherson, or 鈥楾he Coddy鈥�.

A particular weaver was expelled from Barra. He went to live in the Stack Islands. He took a cas-chrom and ploughing implements with him. He went over to Eriskay to get a white mare. That is the Coddy鈥檚 Gaelic for a horse of the type that still lives in Eriskay. White mare.

The pony and the weaver took stones from the shore to the top of the Stack. The ground was steep. The work was hard.

The weaver was surviving on what he could grow on the island. He was also catching fish and seabirds. But the weaver was also a plunderer. He was going among the islands in his boat. He was involved in stealing.

When the castle was done, the weaver chose to take a wife for himself. It was July. The weaver knew that the people of South Uist were at the shieling. There would be young woman among them.

Early in the morning, the weaver left his home in his boat. He made for Loch Eynort. That鈥檚 on the east side of South Uist. He reached the shieling and he found himself among a group of beautiful young women. But how was he going to force a young woman to leave with him? We鈥檒l see in the next Litir.

Broadcast

  • Sun 7 Jul 2024 13:30

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast