Main content

Litir do Luchd-ionnsachaidh 1153

Litir do Luchd-ionnsachaidh le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 1153. Roddy Maclean reads this week's letter for G脿idhlig learners.

Available now

5 minutes

Last on

Wed 25 Aug 2021 23:00

Clip

Litir 1153: Cleas na Neapaigin

Tha am facal neapaigin inntinneach, nach eil? Tha e a鈥� tighinn bhon Bheurla napkin. Neapaigin. Nochd e ann am Beurla an toiseach anns a鈥� cheathramh linn deug. Bha e a鈥� ciallachadh clobhd a bhiodh daoine a鈥� cleachdadh airson an corragan no beul a ghlanadh nuair a bha iad ag ithe. Dh鈥檃tharraich am facal Beurla cuideachd gu nappy. Ach cha bhi sinn a鈥� cleachdadh neapaigin airson baby鈥檚 nappy ann an G脿idhlig. Bidh sinn ag r脿dh badan airson sin 鈥� badan.

Co-dhi霉, tha neapaigin ann an G脿idhlig a鈥� ciallachadh napkin no handkerchief. Ciamar, ma-th脿, a n矛 sinn cinnteach gu bheil sinn a鈥� bruidhinn air handkerchief? Dh鈥檉haodamaid 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补 no 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补id a r脿dh. Bithibh mothachail cuideachd gum bi cuid ag r脿dh neapaigear, no neapraigear no neapraigin, an 脿ite neapaigin.

Tha mi airson innse dhuibh mu sheann chleas a bh鈥� aig na G脿idheil o shean air an robh 鈥楩脿g, f脿g an Neapaigin-p貌ca鈥�. Bha e air a chluich le clann-nighean. Agus seo mar a tha e a鈥� dol.

Ach a-mh脿in aon t猫, bidh a鈥� chuideachd nan suidhe astar beag o ch猫ile (agus chaidh an cleas seo a chruinneachadh fada ro Chovid 19!) An t猫 a sheasas an-脿irde, is ise a鈥� Bhanrigh. Bidh i ri falbhan, no a鈥� coiseachd mun cuairt. Na l脿imh bidh 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补. Bu ch貌ir don neapaigin a bhith glan! Bidh a鈥� Bhanrigh ag r脿dh seo:

F脿g, f脿g an 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补, Tha a鈥� chearc a鈥� gur, 始S tha a鈥� phoit a鈥� goil, Aran is 矛m is breacagan e貌rna, C貌 aig鈥� a bhios an 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补?

A bheil e agad? Tha ruitheam ann ged nach eil e ciallach. Canaidh mi an rann a-rithist.

F脿g, f脿g an 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补, Tha a鈥� chearc a鈥� gur, 始S tha a鈥� phoit a鈥� goil, Aran is 矛m is breacagan e貌rna, C貌 aig鈥� a bhios an 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补?

An uair sin, bidh a鈥� Bh脿nrigh ag r脿dh ris a h-uile duine sa chuideachd, D霉in do sh霉il is tog do cheann. D霉in do sh霉il is tog do cheann. Leis a sin, d霉inidh 肠脿肠丑 an s霉ilean agus togaidh iad an cinn.聽

F脿gaidh a鈥� Bhanrigh an neapaigin air gn霉is t猫 de na caileagan. Bidh i a鈥� falbh an uair sin na deann. A bheil sibh a鈥� tuigsinn na h-abairt sin? Bidh i a鈥� falbh na deann. She leaves hurriedly, in a rush. Bidh i a鈥� falbh na deann.聽

Feumaidh a鈥� chaileag a fhuair an neapaigin air a gn霉is leum gu a casan agus a鈥� Bhanrigh a leantainn 鈥� airson a glacadh. Chan e a-mh脿in gum bi i ga leantainn, ach gum bi i a鈥� d猫anamh a h-uile rud a bhios a鈥� Bhanrigh a鈥� d猫anamh. A h-uile car a chuireas a鈥� Bhanrigh dhith, feumaidh caileag na neapaigin an cur dhith mar an ceudna.

Ma n矛 caileag na neapaigin mearachd sam bith, canaidh 肠脿肠丑, Loisg thu toll nad bhrochan. Loisg thu toll nad bhrochan. Agus th猫id an nighean sin a chur a-mach 脿s a鈥� gh猫am. Ach ma bheireas i air a鈥� Bhanrigh mus d猫an i mearachd, bidh ise a-nise na Banrigh agus t貌isichidh an cleas 脿s 霉r.

Nach math gu bheil cleasan mar sin air an gleidheadh againn ann an cl貌, le briathrachas G脿idhlig nan cois. Oir tha amharas agam nach bi clann-nighean an latha an-diugh a鈥� cluich seo 鈥� ged a dh鈥檉haodainn a bhith ce脿rr. Fhuair mi am fear seo 脿s an t-seann leabhar Aithris is Oideas 鈥� st貌ras math de chleasan is beul-aithris.

Faclan na Litreach

Faclan na Litreach: neapaigin: napkin, handkerchief; badan: child鈥檚 nappy; 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补: handkerchief; ruitheam: rhythm; rann: verse.

Abairtean na Litreach

Abairtean na Litreach: clobhd a bhiodh daoine a鈥� cleachdadh airson an corragan no beul a ghlanadh nuair a bha iad ag ithe: a cloth that people would use to clean their fingers or mouth(s) when they were eating; mu sheann chleas a bh鈥� aig na G脿idheil o shean air an robh 鈥楩脿g, f脿g an Neapaigin-p貌ca鈥�: about an old game that the Gaels had in olden times called 鈥楲eave, leave the handkerchief鈥�; an t猫 a sheasas an-脿irde, is ise a鈥� Bhanrigh: the one that stands up, she is the Queen; bidh i ri falbhan: she walks around (fairly aimlessly); tha a鈥� chearc a鈥� gur: the hen is sitting on eggs; tha a鈥� phoit a鈥� goil: the pot is boiling; aran is 矛m is breacagan e貌rna: bread and butter and barley bannocks; c貌 aig鈥� a bhios an 苍别补辫补颈驳颈苍-辫貌肠补: who will have the handkerchief?: d霉in do sh霉il is tog do cheann: close your eye(s) and raise your head; air gn霉is t猫 de na caileagan: on the face of one of the girls; bidh i a鈥� falbh an uair sin na deann: she then leaves in a rush; a bheil sibh a鈥� tuigsinn na h-abairt sin?: do you understand that phrase?; airson a glacadh: in order to catch her; chan e a-mh脿in gum bi i ga leantainn: not only will she follow her; ach gum bi i a鈥� d猫anamh a h-uile rud a bhios a鈥� Bhanrigh a鈥� d猫anamh: but she will do everything the Queen does; a h-uile car a chuireas a鈥� Bhanrigh dhith: every twist and turn the Queen makes; loisg thu toll nad bhrochan: you burned a hole in your porridge; ma bheireas i air a鈥� Bhanrigh mus d猫an i mearachd: if she catches the Queen before she makes a mistake; nach math gu bheil cleasan mar sin air an gleidheadh againn ann an cl貌: isn鈥檛 it good that we have games like that preserved for us in print; dh鈥檉haodainn a bhith ce脿rr: I could be wrong.

Puing-ch脿nain na Litreach

Puing-ch脿nain na Litreach: d霉naidh 肠脿肠丑 an s霉ilean agus togaidh iad an cinn: the others will close their eyes and lift their heads. Remember that 肠脿肠丑, although translated as 鈥榯he others鈥� in English has no article in Gaelic. A bheil 肠脿肠丑 deiseil? 鈥�are the others ready?鈥� The genitive form is 肠丑脿颈肠丑, again with no article. D猫 beachd ch脿ich? 鈥�what is the opinion of the others?鈥�

Gn脿thas-cainnt na Litreach

Gn脿thas-cainnt na Litreach: feumaidh caileag na neapaigin an cur dhith mar an ceudna: the handkerchief girl must twist and turn in the same way.

Broadcasts

  • Sun 22 Aug 2021 22:30
  • Wed 25 Aug 2021 23:00

Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic

Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)

All letters

Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here

Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh

Letter To Gaelic Learners

Podcast