Main content

An Litir Bheag 820

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 820. Roddy Maclean is back with this week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

3 minutes

Last on

Sun 31 Jan 2021 16:00

Clip

An Litir Bheag 820

Ann an c貌ig ceud deug is naochad (1590), bha c霉isean-c霉irte m矛-chli霉iteach ann am Bearaig a Tuath. Bha iad co-cheangailte ri buidseachd. Bha an R矛gh, Seumas VI, a鈥� creidsinn gun robh feadhainn a鈥� feuchainn ris an long aige a chur fodha. Chaidh feadhainn a chur gu b脿s ann an teine.

Anns an deichead sin, bha grunn ch霉isean-c霉irte air feadh Alba, agus daoine fo chasaid de bhuidseachd. Thathar a鈥� smaoineachadh gun robh mu dh脿 cheud neach air an cur gu b脿s.

Shocraich c霉isean an d猫idh sin. Ach bha tuilleadh ainneirt an aghaidh 鈥榖uidsichean鈥� no 鈥榖an-bhuidsichean鈥� anns an t-seachdamh linn deug. Agus tha sin gam thoirt air ais gu Iseabail Gowdie 脿 Allt 脠ireann. Chaidh i air beulaibh luchd-ceasnachaidh ann an sia ceud deug, seasgad 始s a dh脿 (1662). Bha i air a cumail fo ghlas na h-aonar fad sia seachdainean.

Anns an 霉ine sin, dh鈥檃idich Iseabail gun robh i air coinneachadh ris an Donas. Cha robh i leatha fh猫in. Bha buidheann de 鈥榖hana-bhuidsichean鈥� ann. Bha comas aca sgiathadh air eich dhraoidheil.聽

Thuirt i gun deach i a ch猫ilidh air Banrigh nan S矛thichean. Bha i an s脿s ann an cruth-atharrachadh cuideachd. Dh鈥檉haodadh i a cur fh猫in ann an cruth cathaig. Dh鈥檃idich i gun do rinn i 矛omhaighean cr猫adha de mhic an uachdarain. B鈥� e an t-amas aice gum biodh na gillean a鈥� fulang tinneas no b脿s.

Dh鈥檌nns Iseabail rannan a chanadh i airson a cruth atharrachadh. Chl脿ir an luchd-ceasnachaidh barrachd rannan-buidseachd bho Iseabail na chaidh a chl脿radh riamh bho neach sam bith eile ann am Breatainn.

Thug i seachad ainmean de dhaoine a chaidh a mharbhadh le buidseachd. Rinn i cunntas de thuras a chaidh i a dh鈥橝llt 脠ireann air adhbhar an Donais. Bha i ann an riochd maighich. Nuair a bha i na maighich, thuirt i, chaidh prasgan chon 脿s a d猫idh. Fhuair i air falbh bhuapa le bhith a鈥� ruith bho thaigh gu taigh. Mu dheireadh, sh脿bhail i i fh猫in le bhith ga cur air ais ann an riochd daonna.

Mura robh sin gu le貌r, bha tuilleadh aig Iseabail ri aideachadh, cuid dheth gu math m矛-thaitneach. Cluinnidh sibh tuilleadh an-ath-sheachdain.

The Little Letter 820

In 1590, there were infamous court cases in North Berwick. They were connected to witchcraft. The King, James VI, was believing that some people were trying to sink his ship. Some were put to death in a fire.

In that decade, there were many court cases throughout Scotland, with people being accused of witchcraft. It鈥檚 thought that about two hundred people were put to death.

Matters settled down after that. But there was more oppression of 鈥榳izards鈥� or 鈥榳itches鈥� in the 17th century. And that brings me back to Isobel Gowdie from Auldearn. She appeared in front of interrogators in 1662. She was kept in solitary confinement for six weeks.

In that time, Isobel admitted that she had met with the Devil. She wasn鈥檛 alone. There was a group of 鈥榳itches鈥�. They had the ability to fly on magic horses.

She said that she went to visit the Queen of the Fairies. She was involved in shapeshifting as well. She could put herself in the form of a jackdaw. She admitted that she made clay images of the landlord鈥檚 sons. It was her aim that the lads would suffer illness or death.

Isobel recounted chants that she would say to change her form. The interrogators recorded more witchcraft verses from Isobel than was ever recorded from any other person in Britain.

She gave names of people that were killed by witchcraft. She gave an account of a time she went to Auldearn on the Devil鈥檚 business. She was in the shape of a hare. When she was a hare, she said, a pack of dogs went after her. She got away from them by running from house to house. Eventually, she saved herself by putting her[self] back in human form.

If that were not enough, Isobel had more to admit, some of it particularly unpleasant. You鈥檒l hear more next week.

Broadcast

  • Sun 31 Jan 2021 16:00

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast