Main content

Litir do Luchd-ionnsachaidh 1099

Litir do Luchd-ionnsachaidh le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 1099. Roddy Maclean reads this week's letter for G脿idhlig learners.

Available now

5 minutes

Last on

Wed 12 Aug 2020 23:30

Clip

Litir 1099: Briathrachas Fhuaimean (1)

D猫 am fuaim a bhios luchag a鈥� d猫anamh? Am bi i a鈥� beucaich no a鈥� comhartaich? No am bi i a鈥� 肠谤貌苍补苍, no a鈥� donnalaich? A bheil e gu diofar ma tha an luchag toilichte seach m矛-thoilichte? No misneachail an 脿ite eagallach? Uill, feumaidh mi aideachadh nach eil mi ro e貌lach air cainnt nan luchag. Ach faodaidh mi a r脿dh, an 矛re mhath le cinnt, nach bi luchag a鈥� beucaich no a鈥� comhartaich!

A bheil sibh e貌lach air a鈥� bhriathrachas co-cheangailte ri fuaim? Anns an Litir seo, tha mi a鈥� dol a dh鈥檌nnse feadhainn dhiubh dhuibh. Anns a鈥� chiad dol a-mach, chanamaid 产矛辞驳补颈濒 no 产矛诲颈濒 ris an fhuaim a bhios luchag a鈥� d猫anamh 鈥� squeaking no chirping ann am Beurla. Bidh e貌in bheaga a鈥� 产矛辞驳补颈濒 cuideachd.聽

D猫 th鈥� ann am beucaich, ma-th脿? Ann am Beurla, canaidh sinn roaring no bellowing ris. 始S e beucaich am fuaim a n矛 a鈥� mhuir air latha stoirmeil 鈥� beucaich na mara. Nam biodh sibh a鈥� tighinn car faisg air eas m貌r m貌r, mar Eas Niagara no Eas Bhict貌ria, bhiodh sibh a鈥� cluinntinn beucaich an easa. Ge-t脿, bidh sinn cuideachd ag r脿dh 鈥榖eucaich鈥� ris an fhuaim a bhios boc-earba a鈥� d猫anamh.

Agus comhartaich? 始S e sin am fuaim a n矛 c霉, seach luchag. Agus 肠谤貌苍补苍? Uill, seo agaibh p矛os b脿rdachd anns a bheil am facal: seillein riabhacha, breaca, srianach, len 肠谤貌苍补苍 cianail as fiadhta srann 鈥榖rindled, speckled, striped bees, with their mournful droning of the wildest buzz鈥�. Tha seo 脿s an d脿n Coire a鈥� Cheathaich le Donnchadh B脿n Mac an t-Saoir. Seillein riabhacha, breaca, srianach, len 肠谤貌苍补苍 cianail as fiadhta srann.

Tha 肠谤貌苍补苍 a鈥� ciallachadh 鈥�the buzzing of a fly or bee鈥�. Tha e cuideachd a鈥� ciallachadh fuaim a n矛 allt 鈥� 鈥�purling鈥� ann am Beurla. Cha bhi luchag a鈥� d猫anamh 肠谤貌苍补苍 fhad 始s as aithne dhomh. Ach nan cluinneadh luchag 肠谤貌苍补苍, 始s d貌cha gum biodh i a鈥� gabhail eagail. Carson? Uill, 始s e sin am fuaim a n矛 cat nuair a tha e toilichte. Cr貌nan cait 鈥�the purring of a cat鈥�. Tha seanfhacal ann: 始S ann air a shon fh猫in a n矛 an cat 肠谤貌苍补苍 鈥�it鈥檚 for itself the cat purrs. 始S ann air a shon fh猫in a n矛 an cat 肠谤貌苍补苍.

Tha 诲霉谤诲补苍 cuideachd a鈥� seasamh airson purring. Seo seanfhacal eile: Nuair a bhios n矛 aig a鈥� chat, n矛 e 诲霉谤诲补苍 鈥�when the cat has got hold of something, it purrs鈥�. Bidh sinn ag r脿dh sin mu dhaoine beartach a bhios a鈥� bruidhinn gu tric mun cuid ionmhais. Nuair a bhios n矛 aig a鈥� chat, n矛 e 诲霉谤诲补苍.

D猫 mu dheidhinn donnal no donnalaich? 始S e sin am fuaim 脿rd a bhios c霉 a鈥� d猫anamh nuair a tha e ann am pian. Howling. Bidh madaidhean-allaidh a鈥� donnalaich gu n脿darrach.

Agus d猫 chanas sinn ris an fhuaim mh貌r a bhios daimh a鈥� d猫anamh? 始S e sin langanaich. Lowing, bellowing. Langanaich. Aig 脿m na d脿ra, canaidh sinn 产霉颈谤颈肠丑 ris. B霉irich 鈥� loud bellowing. D猫 am beathach eile, a bharrachd air damh, a bhios a鈥� 产霉颈谤颈肠丑? Chanainn fh猫in 鈥� tarbh. Mar sin leibh an-dr脿sta.

Faclan na Litreach

Faclan na Litreach: beucaich na mara: the roar [thunder] of the sea; boc earba: roebuck; Donnchadh B脿n Mac an t-Saoir: Duncan Ban MacIntyre; langanaich: lowing, bellowing.

Abairtean na Litreach

Abairtean na Litreach: D猫 am fuaim a bhios luchag a鈥� d猫anamh?: what sound does a [little] mouse make?; a bheil e gu diofar ma tha an luchag toilichte seach m矛-thoilichte?: does it make a difference if the mouse is happy or unhappy?; no misneachail an 脿ite eagallach?: or confident instead of fearful?; feumaidh mi aideachadh nach eil mi ro e貌lach air cainnt nan luchag: I must admit that I鈥檓 not too familiar with the speech of [the] mice; faodaidh mi a r脿dh, an 矛re mhath le cinnt: I can say, pretty much with certainty; nach bi luchag a鈥� beucaich no a鈥� comhartaich: that a mouse doesn鈥檛 roar or bark; bidh e貌in bheaga a鈥� 产矛辞驳补颈濒: little birds chirp; nan cluinneadh luchag 肠谤貌苍补苍, 始s d貌cha gum biodh i a鈥� gabhail eagail: if a mouse heard purring, perhaps it would become scared; bidh sinn ag r脿dh sin mu dhaoine beartach a bhios a鈥� bruidhinn gu tric mun cuid ionmhais: we say that about rich people who often talk about their riches; nuair a tha e ann am pian: when it is in pain; d猫 chanas sinn ris an fhuaim mh貌r a bhios daimh a鈥� d猫anamh?: what do we call the great noise that stags make?; aig 脿m na d脿ra, canaidh sinn 产霉颈谤颈肠丑 ris: at the time of the rut, we call it 产霉颈谤颈肠丑; chanainn fh猫in 鈥� tarbh: I would say 鈥� a bull.

Puing-ch脿nain na Litreach

Puing-ch脿nain na Litreach: Cha bhi luchag a鈥� d猫anamh 肠谤貌苍补苍 fhad 始s as aithne dhomh. A mouse doesn鈥檛 purr, as far as I know. You will also hear cho fad 始s as aithne dhomh. It鈥檚 a really useful phrase and can be applied in almost any situation, even if words like fios and e貌las (rather than aithne) are being used for 鈥榢nowledge鈥� in the conversation. 始S ann aigesan a bhios fios, fhad 始s as aithne dhomh 鈥�he will know, as far as I am aware鈥�.

Seanfhaclan na Litreach

Seanfhaclan na Litreach: 始S ann air a shon fh猫in a n矛 an cat 肠谤貌苍补苍 it鈥檚 for itself the cat purrs. Nuair a bhios n矛 aig a鈥� chat, n矛 e 诲霉谤诲补苍 when the cat has got hold of something, it purrs.

Broadcasts

  • Sun 9 Aug 2020 22:30
  • Wed 12 Aug 2020 23:30

Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic

Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)

All letters

Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here

Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh

Letter To Gaelic Learners

Podcast