Main content
An Litir Bheag 792
Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 792. Roddy Maclean is back with this week's short letter for G脿idhlig learners.
Last on
Sun 19 Jul 2020
16:00
成人快手 Radio nan G脿idheal
More episodes
Previous
Next
Corresponding Litir
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1096
Clip
-
An Litir Bheag 792
Duration: 03:11
An Litir Bheag 792
Bha mi ag innse dhuibh mu Raibeart Armstrong 脿 Siorrachd Pheairt. Chuir e faclair G脿idhlig ri ch猫ile tr脿th anns an naoidheamh linn deug. Thogadh e anns a鈥� Cheannmhor aig ceann an ear Loch Tatha. Chaidh Raibeart don oilthigh. Bha e an toiseach ann an D霉n 脠ideann, agus an uair sin ann an Cill R矛mhinn. Th脿inig e a-mach mar sgoilear de Sheann Ghreugais agus Laidinn.
Bha e deiseil airson a bhith na mhinistear. An 脿ite sin, ge-t脿, dh鈥檉halbh e a Lunnainn. Bha e airson sgoil a chur air d貌igh, anns am biodh e ag oideachadh mic dhaoin-uaisle.
Airson c貌rr is fichead bliadhna, bha e a鈥� ruith an South Lambeth Grammar School. Bha Armstrong gu math soirbheachail mar neach-teagaisg agus maighstir-sgoile.
Chuala e gun robh Comunn G脿idhealach na h-Alba 鈥� The Highland Society of Scotland 鈥� am beachd faclair G脿idhlig a chur ri ch猫ile. Bha iad air tri霉ir sgoilearan fhastadh. Ach bha Raibeart dhen bheachd gun d猫anadh esan faclair a cheart cho math riutha.
Bha e trang leis an obair l脿itheil aige. Cha robh cus 霉ine aige airson faclair a chur ri ch猫ile. A dh鈥檃indeoin sin, rinn e adhartas math. Ge-t脿, nuair a bha e air a dhol cho fada ris an litir 鈥楳鈥�, chaidh togalach an fhoillsicheir a losgadh gu l脿r. B鈥� fheudar do Raibeart an obair aige a th貌iseachadh 脿s 霉r. Feumaidh gun robh sin gu math doirbh dha.
Bha e d矛cheallach mar fhaclairiche. Chaidh am faclair aige fhoillseachadh ann an ochd ceud deug, fichead 始s a c貌ig (1825). Agus ciamar a bha dol don tri霉ir sgoilearan aig Comunn G脿idhealach na h-Alba? Obh obh ... bha tr矛 bliadhna eile gu bhith ann mus nochdadh am faclair acasan!
Bha f猫ill air faclair Armstrong, a r猫ir choltais. Bha e gu math tomadach. Bha c貌rr is m矛le duilleag ann. Bha caibideil ann mu ghr脿mar na G脿idhlig. Agus b鈥� e a鈥� chiad fhaclair G脿idhlig a thug s霉il air bunachas fhaclan.
Chaidh Armstrong ainmeachadh mar am Faclairiche G脿idhlig R矛oghail do R矛gh Se貌ras IV dhan robh an leabhar aige air ainmeachadh. Ach, a dh鈥檃indeoin sin, cha robh c霉isean buileach r猫idh dha, mar a ch矛 sinn an-ath-sheachain.
Bha e deiseil airson a bhith na mhinistear. An 脿ite sin, ge-t脿, dh鈥檉halbh e a Lunnainn. Bha e airson sgoil a chur air d貌igh, anns am biodh e ag oideachadh mic dhaoin-uaisle.
Airson c貌rr is fichead bliadhna, bha e a鈥� ruith an South Lambeth Grammar School. Bha Armstrong gu math soirbheachail mar neach-teagaisg agus maighstir-sgoile.
Chuala e gun robh Comunn G脿idhealach na h-Alba 鈥� The Highland Society of Scotland 鈥� am beachd faclair G脿idhlig a chur ri ch猫ile. Bha iad air tri霉ir sgoilearan fhastadh. Ach bha Raibeart dhen bheachd gun d猫anadh esan faclair a cheart cho math riutha.
Bha e trang leis an obair l脿itheil aige. Cha robh cus 霉ine aige airson faclair a chur ri ch猫ile. A dh鈥檃indeoin sin, rinn e adhartas math. Ge-t脿, nuair a bha e air a dhol cho fada ris an litir 鈥楳鈥�, chaidh togalach an fhoillsicheir a losgadh gu l脿r. B鈥� fheudar do Raibeart an obair aige a th貌iseachadh 脿s 霉r. Feumaidh gun robh sin gu math doirbh dha.
Bha e d矛cheallach mar fhaclairiche. Chaidh am faclair aige fhoillseachadh ann an ochd ceud deug, fichead 始s a c貌ig (1825). Agus ciamar a bha dol don tri霉ir sgoilearan aig Comunn G脿idhealach na h-Alba? Obh obh ... bha tr矛 bliadhna eile gu bhith ann mus nochdadh am faclair acasan!
Bha f猫ill air faclair Armstrong, a r猫ir choltais. Bha e gu math tomadach. Bha c貌rr is m矛le duilleag ann. Bha caibideil ann mu ghr脿mar na G脿idhlig. Agus b鈥� e a鈥� chiad fhaclair G脿idhlig a thug s霉il air bunachas fhaclan.
Chaidh Armstrong ainmeachadh mar am Faclairiche G脿idhlig R矛oghail do R矛gh Se貌ras IV dhan robh an leabhar aige air ainmeachadh. Ach, a dh鈥檃indeoin sin, cha robh c霉isean buileach r猫idh dha, mar a ch矛 sinn an-ath-sheachain.
The Little Letter 792
I was telling you about Robert Armstrong from Perthshire. He put together a Gaelic dictionary early in the 19th century. He was raised in Kenmore at the eastern end of Loch Tay. Robert went to university. He was initially in Edinburgh, and then in St Andrews. He came out as a scholar of Ancient Greek and Latin.
He was ready to be a minister. Instead of that, however, he left for London. He wanted to set up a school in which he would educate the sons of gentlemen.
For more than twenty years, he ran the South Lambeth Grammar School. Armstrong was very successful as a teacher and schoolmaster.
He heard that Comunn G脿idhealach na h-Alba 鈥� The Highland Society of Scotland 鈥� were intending to compile a Gaelic dictionary. They had hired three scholars. But Robert reckoned he could create a dictionary just as well as them.
He was busy with his daily work. He didn鈥檛 have much time to compile a dictionary. Despite that, he made good progress. However, when he had gone as far as the letter 鈥楳鈥�, the publisher鈥檚 building was burned to the ground. Robert had to start his work anew. That must have been very hard for him.
He was conscientious as a lexicographer. His dictionary was published in 1825. And how were the three scholars at the Highland Socieity of Scotland getting on? Oh dear ... there would be three more years until their dictionary appeared!
Armstrong鈥檚 dictionary was well received, apparently. It was very substantial. It contained more than a thousand pages. There was a chapter in it about Gaelic grammar. And it was the first Gaelic dictionary that looked at etymology.
Armstrong was named Gaelic Lexicographer Royal to King George IV, to whom his book was dedicated. But, despite that, his life was not entirely on an even keel, as we鈥檒l see next week.
He was ready to be a minister. Instead of that, however, he left for London. He wanted to set up a school in which he would educate the sons of gentlemen.
For more than twenty years, he ran the South Lambeth Grammar School. Armstrong was very successful as a teacher and schoolmaster.
He heard that Comunn G脿idhealach na h-Alba 鈥� The Highland Society of Scotland 鈥� were intending to compile a Gaelic dictionary. They had hired three scholars. But Robert reckoned he could create a dictionary just as well as them.
He was busy with his daily work. He didn鈥檛 have much time to compile a dictionary. Despite that, he made good progress. However, when he had gone as far as the letter 鈥楳鈥�, the publisher鈥檚 building was burned to the ground. Robert had to start his work anew. That must have been very hard for him.
He was conscientious as a lexicographer. His dictionary was published in 1825. And how were the three scholars at the Highland Socieity of Scotland getting on? Oh dear ... there would be three more years until their dictionary appeared!
Armstrong鈥檚 dictionary was well received, apparently. It was very substantial. It contained more than a thousand pages. There was a chapter in it about Gaelic grammar. And it was the first Gaelic dictionary that looked at etymology.
Armstrong was named Gaelic Lexicographer Royal to King George IV, to whom his book was dedicated. But, despite that, his life was not entirely on an even keel, as we鈥檒l see next week.
Broadcast
- Sun 19 Jul 2020 16:00成人快手 Radio nan G脿idheal
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.