15/01/2017
Tha sinn a' faighinn sgeulachd 脿s a' Chumrigh mu bhaile Nant Gwrtheyrn.
Last on
Corresponding Litir Bheag
An Litir Bheag 609
Clip
-
Litir do Luchd Ionnsachaidh 913
Duration: 05:00
Litir 913: Nant Gwrtheyrn
Bha mi ag innse dhuibh mu Nant Gwrtheyrn 鈥� an t-脿ite sa Chuimrigh far a bheil ionad-c脿nain. Nuair a th脿inig an tri霉ir mhanach ann, rinn iad tr矛 mallachdan. Nam measg bha seo 鈥� 鈥榗ha ph貌s na fir 脿 Nant Gwrtheyrn boireannaich 脿 Nant Gwrtheyrn鈥�.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Air sg脿th sin, bhiodh na fir a鈥� falbh a-mach 脿 Nant Gwrtheyrn airson mnathan a lorg. Th脿inig e nach robh ach tr矛 bailtean-fearainn air fh脿gail ann 鈥� T欧 Hen (an seann taigh), T欧 Canol (an taigh meadhanach) agus T欧 Uchaf (an taigh 脿rd).
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Aig T欧 Uchaf bha fear Rhys Maredydd a鈥� fuireach cuide ri a phiuthar, Angharad. 始S e d矛lleachdan a bh鈥� annta. Bha co-ogha aca 鈥� t猫 Meinir 鈥� a bha a鈥� fuireach ann an T欧 Hen. Ghabh Rhys agus Meinir gr脿dh air a ch猫ile.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Bhiodh iad a鈥� suidhe c貌mhla aig bonn craobh-dharaich 尘丑貌谤. Dh鈥檌arr Rhys air Meinir a ph貌sadh agus dh鈥檃ontaich i. Ach, nuair a chaidh Rhys a鈥� bruidhinn ri a h-athair, cha do dh鈥檃ontaich esan idir.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楥han fhaod thu Meinir a ph貌sadh,鈥� thuirt e. 鈥楥uimhnich a鈥� mhallachd. Chan fhaod fear 脿 Nant Gwrtheyrn boireannach 脿s an 脿ite seo a ph貌sadh.鈥� Ge-t脿, bha Meinir cho muladach 始s gun do dh鈥檃tharraich a h-athair a bheachd. Air sg脿th na mallachd, rinn iad co-dh霉nadh gum biodh a鈥� bhanais ann an Eglwys Clynnog Fawr (eaglais na cuileannaich mh貌ir) p矛os air falbh.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Th脿inig madainn na bainnse. 始S e latha math samhraidh a bh鈥� ann agus choisich Rhys a-null gu baile-fearainn Meinir. Bha traidisean ann gum biodh bean na bainnse a鈥� dol am falach, agus gum biodh aig fear na bainnse ri a lorg. Mar sin, cha robh sgeul air Meinir. Bha i air teicheadh.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Chaidh Rhys ga lorg anns an t-sabhal agus anns a鈥� bh脿thaich, ach cha robh sgeul air Meinir. Chaidh e bho ph脿irc gu p脿irc ach cha robh sgeul oirre. Bha an aimsir a鈥� f脿s teth agus bha Rhys a鈥� f脿s sg矛th dhen gh猫am. 鈥樖糞 d貌cha gu bheil i air a dhol don eaglais ann an Clynnog Fawr,鈥� thuirt cuideigin.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Choisich Rhys a-null gu Clynnog Fawr ach cha robh Meinir an sin. Thill e gu Nant Gwrtheyrn. Choisich na daoine thar a鈥� mhonaidh, agus th脿inig dorchadas na h-oidhche. Ach cha do lorg iad Meinir. Chaidh na l脿ithean, na seachdainean, na m矛osan seachad, agus chan fhacas Meinir. Chaochail a h-athair agus bha Rhys troimhe-ch猫ile. Gach feasgar, bhiodh e na shuidhe fon chraoibh-dharaich. Bhiodh e ag 猫igheachd, 鈥楢 Mheinir, a Mheinir, c脿it a bheil thu?鈥�
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Chaidh trithead bliadhna seachad. Cha do ph貌s Rhys t猫 eile. Cha robh duine air fh脿gail ann an Nant Gwrtheyrn ach e fh猫in. Oidhche a bha seo, bha e na shuidhe fon chraoibh-dharaich nuair a bha dealanaich 尘丑貌谤 ann. Bhuail beithir dealanaich a鈥� chraobh, ga sg脿ineadh ann an d脿 ph矛os. Agus d猫 chunnaic Rhys am broinn na craoibhe ach cn脿imhneach le p矛os de dhreasa bainnse air. Bha Meinir air a bhith am falach anns a鈥� chraoibh agus bha i air tuiteam a-steach gu toll innte. Agus cha d鈥� fhuair i a-mach a-chaoidh.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Chaidh corp Rhys a lorg, agus gr猫im aige air cn脿imhneach Meinir. Air sg脿th na mallachd, bha Nant Gwrtheyrn a-rithist gun sluagh.
Faclan na Litreach
Faclan na Litreach: ionad-c脿nain: language centre; mallachdan: curses; bailtean-fearainn: farms; co-ogha: cousin; cuimhnich: remember; sabhal: barn; 产脿迟丑补颈肠丑: byre; chaochail: died; 迟谤辞颈尘丑别-肠丑猫颈濒别: bereft.
Abairtean na Litreach
Abairtean na Litreach: tri霉ir mhanach: three monks; cha ph貌s na fir 脿 X boireannaich 脿 X: the men from X won鈥檛 marry women from X; a鈥� fuireach cuide ri a phiuthar: living with his sister; aig bonn craobh-dharaich 尘丑貌谤: at the base of a large oak tree; cha do dh鈥檃ontaich esan idir: he didn鈥檛 agree at all; cho muladach 始s gun do dh鈥檃tharraich a h-athair a bheachd: so distraught that her father changed his mind; airson na bainnse: for the wedding; gum biodh bean na bainnse a鈥� dol am falach: that the bride would go into hiding; cha robh sgeul air Meinir: Meinir wasn鈥檛 to be found; thar a鈥� mhonaidh: across the hill; chan fhacas X: X wasn鈥檛 seen; bhiodh e na shuidhe fon chraoibh-dharaich: he would sit below the oak tree; cha do ph貌s Rhys t猫ile: Rhys didn鈥檛 marry another woman (t猫 eile); bhuail beithir dealanaich a鈥� chraobh, ga sg脿ineadh ann an d脿 ph矛os: a bolt of lightning hit the tree, splitting it into two pieces; d猫 chunnaic Rhys am broinn na craoibhe ach cn脿imhneach le p矛os de dhreasa bainnse air: what did Rhys see inside the tree but a skeleton with a bit of wedding dress on it; air a bhith am falach anns a鈥� chraoibh: had been hiding in the tree; bha i air tuiteam a-steach gu toll innte: she had fallen into a hole in it; cha d鈥� fhuair i a-mach a-chaoidh: she never got out; agus gr猫im aige air cn脿imhneach X: holding onto X鈥檚 skeleton.
Puing-ch脿nain na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach Eglwys Clynnog Fawr (eaglais na cuileannaich mh貌ir): the relationship between Welsh and Gaelic is fascinating, even to us non-scholars because we so often see echoes of one in the other. Eglwys has its cognate in eaglais; clynnog (or more commonly celynnog) is equivalent to cuileannach, meaning 鈥榓 place where the cuileann or holly tree grows, a holly grove鈥� and fawr is cognate with 尘丑貌谤, both being soft mutations, or lenited forms, of mawr and 尘貌谤 鈥榖ig鈥�. The English 鈥榗hurch of the big holly grove鈥� in contrast looks nothing like the Celtic forms.
Gn脿thas-cainnt na Litreach
Gn脿thas-cainnt na Litreach: gum biodh aig fear na bainnse ri a lorg: that the bridegroom would have to find her.
Broadcasts
- Sun 15 Jan 2017 22:30成人快手 Radio nan G脿idheal
- Wed 18 Jan 2017 23:00成人快手 Radio nan G脿idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.