21/06/2015
Tha Ruairidh a' tadhal air Beinn Eighe air taobh siar Rois 's e a' coimhead air seann mhapaichean na sg矛re cuideachd. Another story from Ruairidh.
Last on
Corresponding Litir Bheag
An Litir Bheag 527
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 831
Duration: 05:00
Litir 831: Beinn Eighe
鈥橲 i mo r霉n Beinn Eighe, dh鈥檉halbhadh i leam is dh鈥檉halbhainn leatha.
Nuair a chaidh mi seachad air Beinn Eighe 鈥� t猫 de bheanntan ainmeil Rois an Iar 鈥� sa Ghiblean, 鈥檚 ann mar sin a bha e. Abair gun robh i br猫agha, le sneachd m貌r oirre. Bha a鈥� choille aig bonn na beinne a鈥� coimhead br猫agha cuideachd, agus na breacain-bheithe air sgeith mu mo thimcheall.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Bha caraid 脿 Sasainn cuide rium. Dh鈥檉haighnich e dh矛om gu d猫 bu chiall don ainm 鈥楤einn Eighe鈥�. Thuirt mi 鈥榝ile mountain鈥� ris. 鈥橲 e sin a thathar ag r脿dh anns an taisbeanadh 霉r aig Dualchas N脿dair na h-Alba faisg air Ceann Loch I霉. Agus tha a鈥� bheinn coltach ri eighe 鈥� an se貌rsa le tr矛 taobhan oirre, nuair a tha thu a鈥� coimhead oirre bho Cheann Loch I霉.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楩eumaidh nach eil an t-ainm sean, 尘补-迟丑脿,鈥� thuirt mo charaid. 鈥楥han eil a leithid de bhall-acfhainn air a bhith ann am bith uabhasach fada.鈥� Uill, cha robh fios agam d猫 chanainn. An uair sin smaoinich mi air mapa Bhlaeu a chaidh a dh猫anamh ann an sia ceud deug, seasgad 鈥檚 a c貌ig (1665). Am biodh an t-ainm air a鈥� mhapa sin?
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥橲 iomadh rud luachmhor a th鈥� air mapa Bhlaeu. Mar eisimpleir, 鈥檚 e Loch Ew a th鈥� aige airson Loch Ma-ruibhe, a鈥� sealltainn nach robh ainm an locha air atharrachadh fhathast. 鈥橲 e sin as coireach gu bheil Ceann Loch I霉 agus Leitir I霉 co-cheangailte ri Loch Ma-ruibhe. Tha Blaeu ag ainmeachadh Leitir I霉 agus cuideachd Glas-leitir, far a bheil taigh-taisbeanaidh SNH.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Ach, gu m矛-fhortanach, chan eil Beinn Eighe air a h-ainmeachadh! Faisg oirre tha d脿 ainm beinne 鈥� Bin Rowastack 鈥� 鈥檚 e sin an Ruadh-stac a tha mar ph脿irt de Bheinn Eighe. Agus tha Bin Inachan ann. An e sin Beinn Eunachan 鈥榤ountain of little birds鈥�? Tha d矛reach aon bheinn faisg air l脿imh le ainm car coltach ri sin an-diugh 鈥� Beinn an E貌in. Bha mi an d霉il gun robh sin a鈥� ciallachadh 鈥楤einn na h-Iolaire鈥� ach 鈥檚 d貌cha nach eil sin ceart.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Rinn Uilleam Roy mapaichean dhen Gh脿idhealtachd ceud bliadhna an d猫idh Blaeu. Tha esan ag ainmeachadh Beinn Eighe (Ben Eay) agus Beinn an E貌in (Ben Neaun). Tha e cuideachd a鈥� cur an ainm 霉ir air Loch Ma-ruibhe.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Thionndaidh mi chun na ceiste, 尘补-迟丑脿 鈥� an robhar a鈥� d猫anamh eighean, gu h-脿raidh feadhainn tr矛-thaobhach, ro mheadhan an ochdamh linn deug? Uill, a r猫ir choltais, bha 鈥� ach ma tha fiosrachadh mionaideach agaibh fh猫in air a鈥� ch霉is, bu mhath leam cluinntinn bhuaibh.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Bha, agus tha, eighean dhen t-se貌rsa sin feumail airson na fiaclan air s脿bhan a gheurachadh. Tha mi a鈥� smaoineachadh gu s貌nraichte air an t-s脿bh mh貌r a bhathar a鈥� cleachdadh airson craobhan a ghearradh. Bhiodh muinntir Cheann Loch I霉 gu math e貌lach air a leithid oir bha gn矛omhachas m貌r aca co-cheangailte ris a鈥� choille a bha a鈥� f脿s mu thimcheall orra. Gu dearbh, bha gn矛omhachas iarainn anns an sg矛re sin uaireigin, agus an gual-fiodha air a dh猫anamh 脿s na craobhan a bha a鈥� f脿s ri taobh Loch Ma-ruibhe.
聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Ach, ma tha ceist sam bith ann mu ainmean-脿ite air Te脿rmann N脿dair N脿iseanta Beinn Eighe, chan eil againn ach a dhol don obair sgoilearaich a rinn Roy Wentworth nach maireann. Chaidh fhoillseachadh o chionn seachd bliadhn鈥� deug. Bha Roy c貌ir dhen bheachd dha-r矛reabh gur e ciall an ainm 鈥榝ile mountain鈥�. Chan urrainnear 脿icheadh.
Faclan na Litreach
breacain-bheithe: chaffinches; taisbeanadh: exhibition; Ceann Loch I霉: Kinlochewe; eighe: file (tool); luachmhor: valuable; Loch Ma-ruibhe: Loch Maree; Leitir I霉: Letterewe; iarainn: iron; gual-fiodha: charcoal; Te脿rmann N脿dair N脿iseanta Beinn Eighe: Beinn Eighe National Nature Reserve.聽
Abairtean na Litreach
dh鈥檉halbhadh i leam is dh鈥檉halbhainn leatha: she would go with me and I would go with her (having romantic connotations); t猫 de bheanntan ainmeil Rois an Iar: one of the famous mountains of Wester Ross; abair gun robh i br猫agha, le sneachd m貌r oirre: boy was she beautiful, with a lot of snow on her; a鈥� choille aig bonn na beinne: the forest at the bottom of the mountain; dh鈥檉haighnich e dh矛om gu d猫 bu chiall don ainm: he asked me what the name meant; chan eil a leithid de bhall-acfhainn air a bhith ann am bith uabhasach fada: that type of tool hasn鈥檛 been in existence terribly long; faisg air l脿imh: close by; thionndaidh mi chun na ceiste: I turned to the question; an robhar a鈥� d猫anamh eighean?: were files being made?; gu h-脿raidh feadhainn tr矛-thaobhach: especially three-sided ones; ro mheadhan an ochdamh linn deug: before the middle of the eighteenth century; airson na fiaclan air s脿bhan a gheurachadh: for sharpening the teeth on saws; bha gn矛omhachas m貌r aca: they had a significant industry; co-cheangailte ris a鈥� choille a bha a鈥� f脿s mu thimcheall orra: connected to the forest that was growing around them; chan eil againn ach a dhol don obair sgoilearaich a rinn Roy Wentworth nach maireann: we only need to go to the scholarly work of the late Roy Wentworth; chaidh fhoillseachadh o chionn seachd bliadhn鈥� deug: it was published 17 years ago; dhen bheachd dha-r矛reabh: indeed of the opinion; gur e ciall an ainm: that the meaning of the name is.
Puing-ch脿nain na Litreach
Feumaidh nach eil an t-ainm sean, 尘补-迟丑脿: the name can鈥檛 be old, then. Note the spelling of the phrase (as approved by GOC 2009), with the hyphen and accented 鈥榓鈥�. 惭补-迟丑脿 means 鈥榯hen, therefore, in that case鈥�. In places like Skye you will even hear non Gaelic-speakers using it when speaking English. An alternative form, which is also common, is 尘补-迟脿.
Gn脿thas-cainnt na Litreach
Broadcasts
- Sun 21 Jun 2015 22:30成人快手 Radio nan G脿idheal
- Wed 24 Jun 2015 23:00成人快手 Radio nan G脿idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.