³ÉÈË¿ìÊÖ

Mae cyn gadeirydd Bwrdd Rygbi Proffesiynol (PRB) Undeb Rygbi Cymru (URC) wedi rhannu mwy o fanylion am achosion o ymddygiad misogynistaidd tuag ati yn ystod ei chyfnod gyda'r undeb.

Fe gamodd Amanda Blanc, prif weithredwr y cwmni yswiriant Aviva, o'i dyletswyddau gyda bwrdd yr undeb a'r PRB yn Nhachwedd 2021, wedi llai na dwy flynedd yn y swydd.

Fe ddatgelodd Ms Blanc y llynedd ei bod wedi gwneud hynny am ei bod yn teimlo fod neb yn gwrando arni o fewn y bwrdd.

Cyfeiriodd at y profiad hynny a rhai o'r "sylwadau misogynistaidd" y bu'n rhaid iddi ei ddioddef wrth edrych yn ôl ar ei bywyd ar raglen Desert Island Discs ³ÉÈË¿ìÊÖ Radio 4.

"Roedd yna un, sef 'be wyddoch chi am lywodraethu?'. Wel, cryn dipyn mewn gwirionedd. Mae gen i 32 mlynedd o brofiad a rwy'n gweithio mewn busnes rheoledig.

"Chafodd neb arall y cwestiwn yna... Mi ges i ymddiheuriad dros hynny, ymddiheuriad ysgrifenedig."

Mae'r PRB yn cynnwys cynrychiolwyr URC a'r pedwar tîm rhanbarthol.

Mae rhaglen ³ÉÈË¿ìÊÖ Wales Investigates wedi taflu goleuni ar gyhuddiadau o anffafriaeth a chasineb at fenywod o fewn URC a gofyn pam na gyhoeddwyd adroddiad beirniadol o 2021 i gêm y menywod.

Dywed URC nad oes ganddyn nhw ganiatâd yr awdur na'r cyfranwyr i gyhoeddi'r adolygiad.

Fe wnaeth yr honiadau arwain at ymddiswyddiad y cyn-brif weithredwr, Steve Phillips.

Mae'r cadeirydd, Ieuan Evans a'r prif weithredwr dros dro, Nigel Walker wedi trefnu tasglu annibynnol - dan gadeiryddiaeth Y Fonesig Anne Rafferty - i asesu'r diwylliant o fewn URC.

Bydd cyfarfod cyffredinol arbennig hefyd yn cael ei gynnal ar 26 March i geisio sbarduno newid yn y ffordd mae'r undeb yn cael ei redeg.

Dywedodd Ms Blanc ei bod yn credu y gellid fod wedi osgoi'r fath argyfwng.

"Rwy'n dal yn wir yn teimlo... pe tasen nhw wedi gwrando arna'i, yna fydden ni heb gael y sefyllfa a gododd yn yr wythnosau diwethaf, yn arbennig yng nghyd-destun gêm y menywod,"meddai.

"Roedd yna adolygiad [gêm y] menywod i'r ffordd yr oedd menywod yn cael eu trin yn wahanol iawn i'r dynion.

"Fe alwais i am gyhoeddi'r adolygiad ac fe alwais i am foderneiddio llywodraethiant y bwrdd. Ni ddigwyddodd yr un o'r ddau beth yna a ry'n ni'n cael ein hunain nawr mewn sefyllfa ble mae llawer o fenywod wedi dod ymlaen i ddweud eu bod wedi cael eu trin yn wael.

"Fe wnaeth i mi deimlo'n rhwystredig iawn - yn drist iawn mewn gwirionedd.

"Ond rwy'n obeithiol gyda'r adolygiad sy'n cael ei gynnal nawr, ac rwy'n gobeithio y byddai'n cael cais i gyfrannu i'r adolygiad yna, ac y bydd yna newid, ond mae angen newid."