³ÉÈË¿ìÊÖ

Mae angen i Lywodraeth y DU roi biliynau o bunnoedd i fusnesau Cymru oherwydd "argyfwng cenedlaethol" costau cynyddol, yn ôl gweinidog economi Cymru.

Fe gwrddodd Vaughan Gething â chynrychiolwyr busnesau ac undebau masnach yng Nghaerdydd i glywed eu pryderon am y cynnydd mewn costau.

Dywedodd Mr Gething y byddai'n ysgrifennu at Lywodraeth y DU, ac ychwanegodd nad yw'r gefnogaeth all Llywodraeth Cymru gynnig i helpu yn ddigon ar ei ben ei hun.

Mae Llywodraeth y DU wedi cael cais am sylw.

Mae busnesau wedi wynebu costau cynyddol ar gyfer deunyddiau crai, tanwydd ac ynni ers misoedd.

Does dim cap ar brisiau nwy a thrydan i fusnesau, ac mae perchnogion busnes yn dweud bod costau adnewyddu yn sylweddol uwch na'u cytundebau blaenorol.

Dywedodd y gweinidog economi bod "argyfwng cenedlaethol ar garreg ein drws" ac y byddai busnesau'n "mynd i'r wal" heb gynllun o gefnogaeth i'r DU gyfan.

Roedd y cyfarfod ddydd Mercher yn un "sobreiddiol" yn ôl Mr Gething.

Dywedodd: "Mae pob grŵp busnes, yn ogystal â'r TUC, yn cydnabod y byddai'n cymryd ymyrraeth gan [Lywodraeth] y DU i ddarparu cefnogaeth ar y raddfa sydd ei angen.

"Boed hynny'n ostyngiad mewn TAW, ond hefyd cefnogaeth uniongyrchol i gefnogi busnesau gyda'u costau eu hunain.

"Roedd y grwpiau busnes hynny'n eithaf agnostig am ble ddaw'r arian. Ond roedden nhw'n glir iawn y byddai busnesau, heb gefnogaeth sylweddol sydd o gwmpas y biliynau gan Lywodraeth y DU, yn mynd i'r wal."

Dywedodd Mr Gething fod Llywodraeth Cymru eisoes yn darparu rhyddhad ardrethi busnes, a bod swyddogion yn edrych ar feysydd eraill i gynnig cefnogaeth.

Mae Llywodraeth y DU wedi cael cais am sylw.

Dywedodd pennaeth Ffederasiwn Busnesau Bach Cymru, Ben Cottam, bod angen "gweithredu" gan lywodraethau Cymru a'r DU ar gyfer y misoedd nesaf.

Ychwanegodd y gallai Llywodraeth Cymru fynd gam ymhellach wrth ostwng ardrethi busnes.

"Mae yna bethau y gall Llywodraeth Cymru eu gwneud, ac mae rhai ohonyn nhw'n fesurau y gwnaethon nhw eu gweithredu yn ystod yr argyfwng Covid fel ailgyflwyno cymorth 100% ardrethi busnes i fusnesau lletygarwch, manwerthu a hamdden."

Dywedodd ei fod eisiau "pecyn cymorth" sy'n caniatáu i fusnesau dorri eu costau.

"Bydd angen i ni edrych ar gymorth grant i fusnesau ar lefel y DU, a hoffem weld y cymorth sy'n cael ei gynnig i aelwydydd yn cael ei ymestyn i fusnesau.

"Ehangu, er enghraifft, y cap ar brisiau ynni er mwyn rhoi rhyw fath o sicrwydd cynllunio i fusnesau."