³ÉÈË¿ìÊÖ

Mae Rygbi Caerdydd a'r Scarlets yn ceisio dychwelyd o Dde Affrica ar frys wedi i'r wlad gael ei rhoi ar restr deithio goch y DU unwaith eto.

Daw hynny yn dilyn pryderon fod amrywiolyn newydd o Covid wedi dechrau ymledu mewn sawl un o wledydd deheuol Affrica.

Dywedodd Iechyd Cyhoeddus Cymru eu bod yn ymwybodol o'r straen newydd, a bod "nifer y mwtadiadau yn yr amrywiolyn hwn yn amlwg yn bryder".

Yn ogystal ag yn Affrica, mae achosion o'r amrywiolyn newydd hefyd wedi eu cadarnhau mewn gwledydd gan gynnwys Gwlad Belg a Hong Kong bellach.

Cyfnod cwarantin

Mae Rygbi Caerdydd a'r Scarlets yn Ne Affrica ar hyn o bryd ar gyfer gemau yn y Bencampwriaeth Rygbi Unedig, ond bydd yn rhaid gohirio dwy o'r gemau hynny yr un os ydyn nhw'n gadael.

Bydd De Affrica yn cael ei rhoi ar y rhestr goch - yn ogystal â Namibia, Zimbabwe, Botswana, Lesotho ac Eswatini - am 12:00 ddydd Gwener, yn dilyn pryderon am amrywiolyn newydd posib o Covid.

Bydd yn rhaid i unrhyw un o Brydain sy'n cyrraedd o'r gwledydd hynny ar ôl 04:00 ddydd Sul dreulio cyfnod o gwarantin mewn gwesty.

Os ydyn nhw'n cyrraedd yn ôl cyn hynny, bydd yn rhaid hunan ynysu adref am 10 diwrnod.

Bellach mae Llywodraeth Cymru'n dilyn yr un rheolau teithio â Lloegr, ble byddai unrhyw hediadau uniongyrchol o Dde Affrica yn debygol o lanio beth bynnag.

Mae'r timau ar hyn o bryd yn ceisio dychwelyd cyn y terfyn amser ddydd Gwener, gan ystyried hediad preifat os yn bosib.

Dywedodd cadeirydd y Scarlets, Simon Muderack eu bod yn "canolbwyntio ar les ein staff yn Ne Affrica a phryder eu teuluoedd adref", a'u bod yn edrych ar "bob opsiwn" i ddychwelyd cyn gynted â phosib.

Roedd Caerdydd a'r Scarlets i fod i chwarae dwy gêm yr un yn y wlad cyn dychwelyd ar gyfer gemau Cwpan y Pencampwyr ar 10 Rhagfyr - fel Munster o Iwerddon a Zebre o'r Eidal, sydd hefyd yn Ne Affrica am yr un rheswm.

Er na fydd y gemau hynny yn y Bencampwriaeth Rygbi Unedig nawr yn digwydd, dylai'r gemau Ewropeaidd fis nesaf gael eu chwarae fel y disgwyl os yw'r timau'n llwyddo i ddychwelyd cyn i'r cyfnod hunan ynysu ddechrau.

Teithwyr eraill yn styc

Dywedodd Dr Meng Khaw, Cyfarwyddwr Cenedlaethol Amddiffyn Iechyd a Gwasanaethau Sgrinio ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru, eu bod yn ymwybodol o'r amrywiolyn newydd "yn Ne Affrica, Hong Kong a Botswana".

Ychwanegodd eu bod yn "cadw llygad cyson" ar unrhyw amrywiolion newydd, ac mai'r peth gorau i wneud o hyd oedd cymryd y brechlyn.

"Amrywiolyn Delta yw'r un sy'n parhau i fod fwyaf cyffredin yng Nghymru, a does dim achosion o'r amrywiolyn newydd wedi eu canfod yng Nghymru," meddai.

Mae Delyth Lewis Jones o Lanrwst yn un o'r Cymry eraill sydd allan yn Ne Affrica ar hyn o bryd hefyd, ac yn ceisio dychwelyd cyn i'r rheolau newydd ddod i rym.

"'Dan ni 'di bod yn trio edrych bore 'ma i weld os oes modd dod adre heddiw, fory, ond does dim byd ar gael, hyd yn oed drwy drydydd gwlad," meddai wrth raglen Dros Frecwast ³ÉÈË¿ìÊÖ Radio Cymru.

"Felly 'dan ni 'chydig bach yn styc ar hyn o bryd. Doedden ni ddim fod i ddod 'nôl tan wythnos i ddydd Sul.

"'Dan ni'n lwcus ma' pedwar ohono ni, 'dan ni yng nghwmni ein gilydd i ryw raddau. Hwyrach mai'r peth gorau i ni 'neud ydi chwilio am flight allan o Dde Affrica i wlad arall yn y tymor byr, a wedyn gweld lle 'dan ni'n mynd o fan 'na.

"Y cwbl 'dan ni 'di gweld ydi be' sydd ar wefannau y ³ÉÈË¿ìÊÖ, y llywodraeth - ond ychydig iawn o wybodaeth sydd ar honno hefyd.

"'Dan ni ddwy awr o'ch blaen chi, felly negeseuon gaethon ni gan ffrindiau yn dod ganol nos yn gadael i ni wybod, achos o'n nhw wedi gweld cyn ni yn amlwg be' oedd y goblygiadau."