³ÉÈË¿ìÊÖ

Mae Llywodraeth y DU yn cynnal trafodaethau cychwynnol gyda grwpiau allai fod â diddordeb adeiladu gorsaf bŵer niwclear newydd ar Ynys Môn, yn ôl uwch swyddog.

Fis Ionawr fe wnaeth cwmni Horizon dynnu 'nôl o gynlluniau i adeiladu Wylfa Newydd, gan nodi diffyg cefnogaeth ariannol gan Lywodraeth y DU fel un o'r rhesymau.

Fe ddaeth hynny wedi i Hitachi, sy'n berchen ar Horizon, dynnu eu cefnogaeth i'r cynllun gwerth £20bn ym Medi 2020.

Dywedodd Declan Burke o adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol Llywodraeth y DU fod trafodaethau yn cael eu cynnal gyda chwmnïau arall sy'n cynnig datblygu gorsaf niwclear ym Môn er mwyn "deall y cynigion yn well".

Roedd Mr Burke, cyfarwyddwr prosiectau a datblygiadau niwclear gyda'r adran, yn rhoi tystiolaeth i'r Pwyllgor Materion Cymreig ddydd Iau.

Dywedodd fod y trafodaethau "cychwynnol" yn cael eu cynnal gyda chwmnïau "sydd wedi gwneud cynigion i ddatblygu'r safle".

Ychwanegodd fod trafodaethau wedi'u cynnal â chonsortiwm o'r Unol Daleithiau oedd yn cynnwys cwmni peirianneg Bechtel, sy'n cynnig adeiladu gorsaf bŵer niwclear Westinghouse AP1000.

Maen nhw hefyd wedi trafod â chwmni Prydeinig Shearwater Energy, sydd â chynlluniau ar gyfer adweithyddion niwclear bychan a fferm wynt.

Yn gynharach roedd Barbara Rusinko o gwmni Bechtel wedi disgrifio Ynys Môn fel "y safle gorau yn y DU i adeiladu gorsaf bŵer niwclear ar raddfa fawr".

Galwodd hi ar y Canghellor Rishi Sunak i ymrwymo i'r prosiect yn ei adolygiad gwariant am y tair blynedd nesaf pan fydd hynny'n cael ei gyhoeddi fis nesaf.

Dywedodd Simon Forster o gwmni Shearwater y byddai eu cynllun nhw yn rhatach a'u bod wedi cynnal trafodaethau lleol a chenedlaethol ynglŷn â'u cynnig.

Ond ychwanegodd eu bod wedi cadw hynny'n ddistaw am fod disgwyliadau wedi cael eu codi yn yr ardal ynglŷn â phrosiectau o'r fath yn y gorffennol.

"Mae'n dibynnu ar benderfyniadau ac yn dibynnu ar y pris," meddai wrth y pwyllgor.

Ychwanegodd Mr Forster bod angen i Hitachi, sy'n berchen ar y safle, a Llywodraeth y DU ddod ynghyd er mwyn gwneud penderfyniad ar ddyfodol y diwydiant ynni ar Ynys Môn.

Mae Aelod Seneddol Ynys Môn, Virginia Crosbie wedi rhoi croeso gofalus i'r newyddion, gan ddweud mai dyma'r "arwydd cyntaf tuag at ddatblygu ynni niwclear yn Wylfa ers i Horizon dynnu 'nôl".

"Fe wnes i gwrdd â Bechtel yn yr haf ac rwy'n gwybod eu bod nhw o ddifrif am ddatblygu'r safle, ond mae'n rhaid i'r amodau ariannol fod yn iawn iddyn nhw ac i'r trethdalwr," meddai.

"Mae un peth yn sicr - Wylfa Newydd ydy'r safle gorau yn y DU ar gyfer gorsaf bŵer niwclear ac mae'n rhaid iddo gyflawni'r potensial hynny."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth y DU bod gan ynni niwclear ran "allweddol" i'w chwarae wrth symud i ffwrdd o danwydd ffosil.

Ychwanegodd bod y llywodraeth eisiau cymeradwyo "o leiaf un cynllun niwclear ar raddfa fawr" dros dymor y senedd.

"Rydym yn adnabod pwysigrwydd ein gallu i gynhyrchu ynni yng Nghymru a dros y DU a sicrhau gweithlu gyda sgiliau yn y sector."