Pwy sy'n elwa o'r cynllun brecwast ysgol am ddim?
- Cyhoeddwyd
Mae'r papurau newydd Prydeinig wedi bod yn adrodd ar y stori yn Ysgol y Berllan Deg
Yr wythnos hon daeth un ysgol Gymraeg yng Nghaerdydd i sylw'r wasg wrth i rieni geisio sicrhau lle i'w plant yn y clwb brecwast.
Roedd lluniau'n dangos dwsinau o rieni'n ciwio y tu allan i Ysgol y Berllan Deg yn ardal Llanedern - rhai ers yr oriau m芒n - er mwyn cael brecwast am ddim i'w plant ar gyfer mis Medi.
Dywedodd Cyngor Caerdydd ei bod yn "amhosib" i'r ysgol ddarparu lle ar gyfer pawb wnaeth gais.
Fel rhan o gynllun Llywodraeth Cymru gafodd ei lansio yn 2004, mae gan bob disgybl ysgol gynradd hawl i frecwast am ddim.
Ond pwy, mewn gwirionedd, sy'n elwa o'r cynllun?
Yn 么l Llywodraeth Cymru, bwriad y cynllun yw "gwella iechyd plant ynghyd 芒'u gallu i ganolbwyntio er mwyn codi safonau dysgu a safonau cyrhaeddiad".
Dywedodd Leanne Taylor ei bod wedi bod yn y ciw tu allan i Ysgol y Berllan Deg ers 03:30 y bore i sicrhau brecwast am ddim i'w phlentyn
Os edrychwn ni ar , gwefan ystadegau swyddogol Llywodraeth Cymru, mae'r nifer sy'n derbyn brecwast am ddim yn gymaint uwch na ffigwr y disgyblion sy'n gymwys i dderbyn cinio am ddim (sydd ddim ar gael i bawb).
Yn 么l meini prawf y llywodraeth, mae prydau cinio am ddim yn cael eu darparu i'r "disgyblion mwyaf difreintiedig mewn teuluoedd ar incwm isel".
Edrychwn ni ar y ffigyrau diweddaraf (2016/17) yn ardal Ysgol y Berllan Deg, sef Canol De Cymru.
Yn y flwyddyn honno, fe dderbyniodd 18,136 o ddisgyblion frecwast am ddim.
Nifer y disgyblion oedd yn gymwys i dderbyn cinio ysgol am ddim a gafodd frecwast am ddim oedd 3,625.
Felly roedd 14,511 (80%) o'r rheiny dderbyniodd frecwast ddim yn cyrraedd meini prawf y llywodraeth ar gyfer cinio am ddim.
Mae'r ffigyrau'n dangos yr un duedd ym mhob sir yng Nghymru.
Trwy Gymru gyfan, derbyniodd 59,648 o ddisgyblion frecwast am ddim.
Dim ond 10,544 oedd yn disgyn o dan y categori "disgyblion mwyaf difreintiedig mewn teuluoedd ar incwm isel" ac felly'n cael cinio am ddim hefyd.
'Nid menter gofal plant yw hon'
Felly ydy rhieni sy'n gweithio yn manteisio ar y cyfle i anfon eu plant i'r ysgol yn gynt?
Oes 'na deuluoedd "difreintiedig" sy'n colli'r cyfle oherwydd hynny?
Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru wrth Cymru Fyw: "Mae brecwast am ddim yn gynnig sy'n agored i bawb. Fodd bynnag, rhieni sydd i benderfynu p'un a ydynt am fanteisio ar y cynnig ai peidio.
"Nid oes meini prawf ar gyfer bod yn gymwys am frecwast ysgol am ddim; ond ysgolion sy'n penderfynu sut i weinyddu'r cynllun, a rhaid iddynt roi ystyriaeth i ffactorau ymarferol wrth wneud hynny.
"Rydyn ni wedi bod yn glir o'r dechrau: nid menter gofal plant yw'r fenter hon.
"Nod y cynnig yw sicrhau bod disgyblion ysgol gynradd yn cael brecwast iach am ddim yn yr ysgol bob dydd - a sicrhau bod unrhyw blant nad ydynt wedi cael brecwast, am ba reswm bynnag, yn gallu cael un yn yr ysgol.
"Mae manteision eraill i'r cynllun hefyd: mae'n gwella prydlondeb a chanolbwyntio, mae'n caniat谩u i ddisgyblion dawelu cyn bo gwersi'n dechrau, ac mae'n gwella ymddygiad drwy'r diwrnod cyfan."