³ÉÈË¿ìÊÖ

Mae'r cyngor sy'n cynnwys etholaeth Prif Weinidog Cymru'n ystyried herio polisi Llywodraeth Cymru drwy dynnu arian allan o'r gyllideb ysgolion.

Bwriad Cyngor Pen-y-bont ar Ogwr - sy'n cael ei arwain gan Lafur - yw parhau i wario ar feithrinfeydd er mwyn eu galluogi i barhau i gynnig lleoedd llawn amser i blant.

Ond byddai'n rhaid rhoi llai o arian i ysgolion er mwyn gwneud hynny, yr hyn fyddai'n groes i addewid Llywodraeth Cymru i warchod gwariant ar ysgolion.

Mae'r ³ÉÈË¿ìÊÖ wedi gofyn i'r cyngor am ymateb.

Dewis anodd

Mae Cyngor Pen-y-bont yn darparu mwy na'r 10 awr o addysg feithrin sy'n orfodol.

Ar hyn o bryd gall plant ddechrau mynychu meithrinfeydd yn rhan amser yn dair oed ac mae'n bosib iddyn nhw fynd yno yn llawn amser yn y mis Medi cyn eu pen-blwydd yn bedair.

Mae'r cyngor yn ymgynghori ar wahanol ffyrdd i arbed £1.5 miliwn y flwyddyn ac un opsiwn sydd dan ystyriaeth yw lleihau'r ddarpariaeth o addysg feithrin.

Ond byddai'n well gan y cyngor barhau gyda'r system bresennol ac arbed yr arian drwy ostwng cyllideb ysgolion - er y byddai hynny'n groes i bolisi'r llywodraeth.

'Newidiadau yn anochel'

Mewn adroddiad mae swyddogion y cyngor yn cydnabod bod "risg o beidio â chydymffurfio â pholisi Llywodraeth Cymru o ran diogelu cyllidebau ysgolion" os caiff yr opsiwn hwnnw ei ddewis.

Dywedodd yr aelod o gabinet y cyngor sy'n gyfrifol am blant a phobl ifanc, Huw David: "Rydym yn wynebu sefyllfa anodd iawn ac, yn naturiol, bydd nifer o safbwyntiau gwahanol am y ffordd fwyaf addas i ddelio gyda'r sefyllfa.

"Felly rydym yn mynd ati i ymgynghori yn ystod yr hydref er mwyn ceisio dod o hyd i ateb.

"Ond mae'n glir bod rhai newidiadau i'r gwasanaethau hyn yn anochel yn y tymor hir."

Mae rhieni yn y Rhondda eisoes wedi mynegi eu hanfodlonrwydd oherwydd cynlluniau eu cyngor nhw i arbed £4.5 miliwn drwy dynnu'n ôl leoedd llawn amser mewn meithrinfeydd o'r flwyddyn nesaf ymlaen.

Anodd

Mae arbed ysgolion rhag toriadau yn un o bolisïau craidd Llywodraeth Cymru.

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru:

"Rydym yn cydnabod bod addysg yn y blynyddoedd cynnar yn hollbwysig i fywydau plant a'u cyfleoedd bywyd yn ddiweddarach.

"Rydym yn croesawu ymrwymiad parhaus Cyngor Pen-y-bont ar Ogwr i'r Cyfnod Sylfaen a'u penderfyniad i ymgynghori ar y mater yma i sicrhau eu bod yn clywed bob ochr i'r ddadl.

"Rydym yn deall yr heriau sy'n wynebu awdurdodau lleol a bydd y Gweinidog Addysg a Sgiliau yn trafod y mater gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru dros yr wythnos nesaf.

"Ond mae ein cyllideb ddrafft yn cynnwys gwarchod cyllidebau ysgolion o 1% uwchben y raddfa o newid yng nghyllideb Cymru ac rydym am weld awdurdodau lleol Cymru yn cwrdd â'u targedau graddfeydd dirprwyo."