Twyll drama dywyll!
Yr oedd o y twyll, neu'r tynnu coes, llenyddol gyda'r gorau erioed.
Y ddrama Y Ffynnon a berfformiwyd yn ail Gŵyl Ddrama Colegau Cymru yn 1964 yng Ngholeg y Drindod, Caerfyrddin.
Fe'i cyflwynwyd fel cyfieithiad o un o weithiau cynnar y dramodydd abswrdaidd, Ionesco - ond yr hyn oedd hi mewn gwirionedd oedd lobsgóws wedi ei daflu at ei gilydd gan griw o fyfyrwyr.
Gydag ambell i ddramodydd 'go iawn' yn edrych dros eu hysgwydd.
Ac fe dwyllodd sawl un â'i gwelodd, i feddwl ei bod yn glasur avant garde.
Y Dr Dafydd Glyn Jones, un o'r myfyrwyr a gymerai, sydd yn mynd i lygad Y ffynnon trwy ddweud y stori yn ei chyflawnder yn rhifyn Mawrth 2009 o Barn.
Ac mae'n dda cael y cyfan ar gof a chadw yn ei holl gywirdeb ac mae'r erthygl hon ar ei phen ei hun, heb sôn am un arall ar yr un pwnc gan un arall o'r myfyrwyr, Rhiannon Price, fel yr oedd a Parry erbyn heddiw, yn gwneud y rhifyn hwn o Barn yn un gwerth ei gael.
Mae Dafydd Glyn, a oedd yn fyfyriwr ym Mangor ar y pryd, yn egluro sut yr aeth y criw o fyfyrwyr ati yn yr Å´yl yng Nghaerfyrddin i lunio lol o ddrama ar gyfer ei pherfformio y diwrnod wedyn a honni mai un o gampau cynnar Ionesco oedd hi.
Ac fe lwyddodd y myfyrwyr, gyda rhywfaint o help gan John Gwilym Jones, Huw Lloyd Edwards, Wil Sam a Gwenlyn Parry y tu draw i bob disgwyl i "wneud rhywbeth hollol wirion" wrth i'r Ffynnon gael ei derbyn fel y peth go iawn.
Yn actio ynddi yr oedd Rhiannon Price, Geraint Jones, Iorwerth Roberts, John Roberts a Dafydd Glyn Jones a chafwyd caniarad Gareth Miles i roi ei enw wrth y cyfieithiad!
Yr oedd yn dric a hawliodd benawdau yn y wasg Gymraeg a Chymreig ac er nad oedd efallai yn yr un cae a ffugiadau Iolo Morganwg y mae'n haedda ei grybwyll ar yr un gwynt.
Ond wrth adrodd yr hanes mae Dafydd Glyn Jones yn codi un cwestiwn pryfoclyd iawn;
"Y peryg yw," meddai, "ei bod hi'n ddrama dda. Byddaf yn dal i ofyn, a fyddwn i wedi ei llyncu pe bawn i ar ben arall y twyll?"
Ac ar nodyn yr un mor ddifrifol mae o'n manteisio ar y cyfle hefyd i alaru am y trai a fu yn y diddordeb mewn drama ymhlith myftyrwyr prifysgol Cynmraeg heddiw.
"A all rhywun heddiw ddychmygu criwaiau o Gymry'r colegau yn dod at ei gilydd am wythnos yng Nghaerfyrddin neu ble bynnag, gyda phedwar neu bump o gynyrchiadau safonol. A welwn ni fyth eto dric cystal - neu cynddrwg - â'r ffynnon?"
mae rhyw fath o her fan yna, does bosib.
