���˿���

Mae’r broses gyffwrdd, sy'n cael ei defnyddio i wneud asid sylffwrig, yn broses sy’n cynnwys adwaith cildroadwy.

Y defnyddiau crai sydd eu hangen i wneud asid sylffwrig yw:

• sylffwr
• aer
• ��ŵ��

Cam un – gwneud sylffwr deuocsid

Yng ngham cyntaf y broses gyffwrdd, mae sylffwr yn cael ei losgi mewn aer i wneud sylffwr deuocsid:

sylffwr + ocsigen → sylffwr deuocsid

S(s) + O₂(n) → SO₂(n)

Dydy’r adwaith hwn ddim yn gildroadwy – mae (s) yn golygu solid ac mae (n) yn golygu nwy.

Mae’n bwysig peidio â rhyddhau sylffwr deuocsid, oherwydd mae’n cyfrannu at law asid.

Cam dau – gwneud sylffwr triocsid

Yn yr ail gam, mae’r sylffwr deuocsid yn adweithio â mwy o ocsigen i wneud sylffwr triocsid:

sylffwr deuocsid + ocsigen ⇌ sylffwr triocsid

2SO₂(n) + O₂(n) ⇌ 2SO₃(n)

Mae’r adwaith hwn yn gildroadwy. Yr amodau sydd eu hangen yw:

• catalydd fanadiwm(V) ocsid, V₂O₅
• tymheredd o gwmpas 450°C (mae’r tymheredd yn cael ei ddewis fel cyfaddawd – mae’n rhoi cynnyrch gweddol a chyfradd adwaith dda)
• gwasgedd o gwmpas 2 atmosffer (mae’r gwasgedd uwch yn ffafrio ffurfio SO₃, ond os yw’r gwasgedd yn rhy uchel mae’r risg o ffrwydrad yn rhy fawr, o ystyried bod SO₃ yn nwy asidig iawn)

Cam tri – gwneud asid sylffwrig

Ar y cam olaf, mae sylffwr triocsid yn adweithio â ��ŵ�� i wneud asid sylffwrig:

H₂O(h) + SO₃(n) → H₂SO₄(dyfr)

Dydy’r adwaith hwn ddim yn gildroadwy, fel y cam cyntaf – mae (dyfr) yn golygu dyfrllyd neu wedi’i hydoddi mewn ��ŵ��.

Mae ychwanegu sylffwr triocsid at d��ŵ�� yn uniongyrchol yn ecsothermig iawn ac mae’n arwain at ffurfio cymylau o asid sylffwrig. Mae hyn yn beryglus iawn. Yn niwydiant, mae sylffwr triocsid yn cael ei ychwanegu at asid sylffwrig crynodedig iawn i ffurfio hylif cyrydol iawn o’r enw olewm er mwyn lleihau’r risg:

SO₃ + H₂SO₄ → H₂S₂O₇

Yna, caiff ��ŵ�� ei ychwanegu at yr olewm i ffurfio asid sylffwrig eto:

H₂S₂O₇ + H₂O → 2H₂SO₄