���˿���

Ocsidio yw pan mae sylwedd yn colli electronau. Rydyn ni hefyd yn defnyddio’r term i nodi bod sylwedd yn ennill ocsigen. Er enghraifft, mae magnesiwm yn cael ei ocsidio wrth adweithio ag ocsigen i ffurfio magnesiwm ocsid:

magnesiwm + ocsigen → magnesiwm ocsid

2Mg + O₂ → 2MgO

Rhydwytho yw pan mae sylwedd yn ennill electronau. Rydyn ni hefyd yn defnyddio’r term i nodi bod sylwedd yn colli ocsigen. Er enghraifft, gallwn ni rydwytho copr(II) ocsid i ffurfio copr wrth iddo adweithio â hydrogen:

copr(II) ocsid + hydrogen → copr + dŵr

CuO + H₂ → Cu + H₂O

Fel arfer, mae ocsidio a rhydwytho’n digwydd ar yr un pryd mewn adwaith. Rydyn ni’n galw’r math hwn o adwaith yn adwaith rhydocs (rhyd – rhydwytho, ocs – ocsidio).

Cofia:

• yr ocsidydd yw’r cemegyn sy’n achosi ocsidio drwy ddarparu ocsigen
• ������’r rhydwythydd yn achosi i’r cemegyn arall gael ei rydwytho drwy dynnu ocsigen

Edrych ar yr adwaith thermit isod:

alwminiwm + haearn(III) ocsid → haearn + alwminiwm ocsid

2Al + Fe₂O₃ → 2Fe + Al₂O₃

Mae alwminiwm wedi cael ei ocsidio. Mae hyn yn golygu mai’r haearn(III) ocsid yw’r ocsidydd. Gallwn ni weld hefyd bod yr haearn(III) ocsid wedi cael ei rydwytho. Mae hyn yn golygu mai’r alwminiwm yw’r rhydwythydd.